“เต่าอัลดาบรา เป็นสัตว์ขนาดใหญ่ เคลื่อนที่ช้า ซึ่งเราก็ได้เรียนรู้เรื่องความนิ่ง และความสงบ ผ่านวิถีชีวิตของเขาด้วย” คุณปลาทู – ดิฐวัฒน์ อิสสระ
วันนี้ บ้านและสวน Pets ได้รับเกียรติอย่างสูงจากคุณปลาทู – ดิฐวัฒน์ อิสสระ ที่เปิดบ้านต้อนรับทีมงานให้เข้าไปเยี่ยมชมการเลี้ยงดูคุณ “สติ” เต่าอัลดาบรา ตัวเขื่อง ที่ตอนนี้อายุล่วงเข้าสู่วัย 5 ปีแล้ว และขนาดตัวก็ใหญ่โตสมกับนามเต่ายักษ์
การพูดคุยวันนี้ คุณปลาทูเล่าถึงจุดเริ่มต้นของการเลี้ยงเต่ายักษ์ไปจนถึงความรู้สึกผูกพันที่เกิดขึ้น และมุมมองบางอย่างที่ได้จากการสังเกตเพื่อนต่างสายพันธุ์
เริ่มต้นเลี้ยงเต่าด้วยความรักสัตว์ และเข้ากับไลฟ์สไตล์
จุดเริ่มต้นคือ ช่วงวัยเด็กที่บ้านของผมเลี้ยงน้องหมามาอย่างต่อเนื่อง เป็นครอบครัวที่ทุกคนรักสัตว์เป็นทุนเดิมอยู่แล้ว ส่วนตัวผมเองก็เคยเลี้ยงเต่าญี่ปุ่น ซึ่งก็รู้สึกว่าเลี้ยงง่ายดี
แต่หลังจากนั้น ผมก็ต้องเดินทางไปเรียนต่อต่างประเทศ จึงไม่รู้ว่าเกิดอะไรขึ้นกับน้องเต่าตัวนั้น
โดยช่วงที่ผมเดินทางกลับมาประเทศไทย จึงได้รับน้องหมาเข้ามาอยู่ในบ้านหนึ่งตัว ซึ่งอาจนับได้ว่าเป็นสัตว์เลี้ยงตัวแรกทีเรากลายเป็นเจ้าของสัตว์เลี้ยงอย่างเต็มตัว
อย่างไรก็ตาม หลังจากนั้นก็พบว่า การเลี้ยงน้องหมาหนึ่งตัวเป็นเรื่องที่ต้องเอาใจใส่มากพอสมควร ดังนั้น ผมจึงเกิดความคิดว่า สัตว์เลี้ยงตัวต่อไปอาจจะต้องเป็นสัตว์เลี้ยงที่อายุยืนยาว เลี้ยงง่าย ไม่ต้องใช้เวลาดูแลมาก จึงกลายเป็นที่มาของการเลี้ยงเต่าอัลดาบราในปัจจุบัน
แม้ว่าบนโลกมีสัตว์เลี้ยงพิเศษหลายชนิด แต่ก็มาลงเอยที่เต่าอัลดาบรา
อย่างที่บอกไปตั้งแต่ตอนแรกว่า ผมเคยเลี้ยงเต่าญี่ปุ่นมาก่อน และผมเคยมีประสบการณ์ไปท่องเที่ยวสวนสัตว์กับครอบครัว และรู้ว่าตัวเองชื่นชอบสัตว์ที่มีร่างกายขนาดใหญ่ ในตอนนั้น ผมก็เคยนึกถึงสถานที่ที่คนรักสัตว์ควรจะไปเยี่ยมชมสักครั้ง อย่างเกาะกาลาปากอส แต่ผมยังไม่เคยไปนะครับ
ภาพจำของผมเมื่อพูดถึงกาลาปากอส ผมก็นึงถึงเต่ายักษ์กาลาปากอส ในขณะเดียวกัน เพื่อนคนหนึ่งของผมก็เล่าให้ฟังว่า เขาเองก็เลี้ยงสัตว์หลายชนิด หนึ่งในนั้นคือเต่าอัลดาบรา (Aldabra tortoise) ผมจึงได้พูดคุยสอบถามข้อมูลด้วยความสนใจ
เพื่อนคนนั้นยังกล่าวเสริมว่า “ถ้าอยากเลี้ยงเต่าก็ลองพิจารณาเต่าอัลดาบราดูสิ เป็นตัวท็อปของวงการคนเลี้ยงเต่าเลยนะ”
ที่มาของ “สติ”
ผมได้ข้อมูลติดต่อผู้นำเข้าเต่าอัลดาบรามาจากคนรู้จักครับ ซึ่งเป็นผู้ที่นำเข้ามาอย่างถูกกฎหมาย แต่เท่าที่ผมทราบ ในปัจจุบัน ประเทศไทยก็เริ่มมีผู้เพาะพันธุ์เต่าชนิดนี้ได้แล้ว
เมื่อได้พูดคุยกับผู้นำเข้า เราก็พิจารณารับน้องเต่าอัลดาบราเข้ามาในบ้านเลย ซึ่งผมรู้สึกว่า “หน้าตาของน้องเต่ามีความน่ารัก ดูหน้าตาไม่ดุ และดูเป็นมิตร”
ที่สำคัญเต่าบกเหล่านี้มีขนาดตัวใหญ่มากเมื่อโตเต็มที่ และมีอายุยืนยาว ซึ่งก็ตรงกับความชอบของเรา ที่ชอบสังเกตการเปลี่ยนแปลง และพัฒนาการของสิ่งมีชีวิต
หลังจากรับน้องเข้ามาเป็นสัตว์เลี้ยง ในช่วงแรก “ผมค่อนข้างกังวลเรื่องการเลี้ยงดูครับ เพราะว่าในช่วงนั้น ข้อมูลเกี่ยวกับเต่าอัลดาบรายังมีอยู่น้อยมาก” แต่ผู้นำเข้าก็แนะนำว่า ให้เลือกเต่าที่มีขนาดตัวตั้งแต่ 3 นิ้วขึ้นไป ก็จะมั่นใจได้ว่า น้องเต่าค่อนข้างแข็งแรงแล้ว และการเลี้ยงดูก็จะง่ายขึ้น
“สติ” คือชื่อของเต่าอัลดาบราที่เรากำลังพูดถึงครับ “ผมรู้สึกภูมิใจกับสติ ที่เห็นพัฒนาการของเขาตั้งแต่เด็ก จนตอนนี้ขนาดตัวของเขาขยายใหญ่ขึ้นหลายเท่าตัวครับ”
เรื่องบังเอิญ (อาจ) ไม่มีในโลก
ตอนแรก ผมซื้อเต่าพร้อมกัน 2 ตัว แต่ปัจจุบันอีกตัวเสียชีวิตไปแล้ว “เรื่องนี้อาจจะเป็นเรื่องบังเอิญ หรือไม่ ผมเองก็หาคำตอบไม่ได้”
ช่วงนั้น ผมก็เลี้ยงเต่าทั้งสองตัวได้ประมาณ 2 ปี ผมก็ยังเคยนึกเล่น ๆ ว่า “เราจะรู้สึกผูกพันกับพวกเขาไหม ในเมื่อเราไม่สามารถเล่นกับเขาได้เหมือนสัตว์เลี้ยงชนิดอื่น ๆ”
จนกระทั่ง พี่ชายของผมเกิดอุบัติเหตุและได้รับบาดเจ็บ คุณแม่จึงไปถามพระผู้ใหญ่ที่เคารพ ซึ่งพระท่านก็แนะนำให้ไปปล่อยเต่า เพื่อเป็นการอุทิศบุญให้กับพี่ชาย
จากนั้น ทางบ้านก็ไปทำพิธีต่าง ๆ ตามคำแนะนำ ในช่วงเวลาเดียวกัน ผมก็ได้รับแจ้งจากญาติว่า “น้องเต่าหนึ่งตัวเสียชีวิตแล้ว” ซึ่งเป็นช่วงเวลาประมาณ 14.37 น. เวลาเดียวกับที่ทางพระแนะนำให้คุณแม่ไปปล่อยเต่าเพื่ออุทิศบุญให้กับพี่ชาย
ตอนนั้น ผมรู้สึกเสียใจและร้องไห้ออกมา หลังจากทราบข่าวการจากไปของเต่าที่เลี้ยงไว้ จนคนในบ้านเข้าใจผิดว่า พี่ชายของผมอาการทรุดหนักลง แต่ในความเป็นจริงแล้วผมกำลังเสียใจกับการจากไปของน้องเต่า
“นี่อาจจะตอบคำถามของผมได้ว่า ผมจะรู้สึกผูกพันกับพวกเขา หรือไม่ แม้ว่าจะไม่ได้เล่นกับพวกเขาเหมือนสัตว์เลี้ยงชนิดอื่น”
ช่วงเวลาที่เราทุ่มเทให้กับพวกเขาคือสิ่งสำคัญ
หลังจากนั้น ผมก็ค้นพบความสัมพันธ์ระหว่างผมกับคุณสติ บวกกับช่วงอายุของคุณสติที่เพิ่มมากขึ้นด้วย เขาก็เริ่มคุ้นเคยกับผู้คนมากขึ้น ไม่กลัวที่จะเดินเข้ามาหา ผมรู้สึกว่า “คุณสติมีความฉลาด และรู้ว่าคนไหนคือเจ้าของ”
อย่างไรก็ตาม ผมก็ใช้เวลามากพอสมควร เพื่อสร้างความเชื่อใจกับเขา และเรียนรู้ซึ่งกันและกัน “ผมพยายามสร้างความคุ้นเคยด้วยการเรียกชื่อ สติ ทุกครั้งที่เดินเข้าไปหา แต่เต่าก็คือเต่า พวกเขาไม่ได้ตอบสนองต่อการเรียกชื่อทุกครั้ง ซึ่งเราก็ต้องยอมรับและเข้าใจในส่วนนี้ด้วย”
ตอนแรก “ผมตั้งชื่อเต่าทั้งสองตัวว่า อาร์ทู กับ ดีทู ซึ่งเป็นชื่อตัวละครในภาพยนต์สตาร์วอร์” แต่สมาชิกภายในบ้านเรียกกันไม่ค่อยถูก จึงเปลี่ยนชื่อเป็น สติ และ ปัญญา ซึ่งเป็นชื่อที่สอดคล้องกับบริบทของที่บ้าน
นอกจากนี้ การเลี้ยงสัตว์ขนาดใหญ่ เคลื่อนที่ค่อนข้าง ก็ส่งเสริมให้เราต้องมีความอดทน ใจเย็น และมีสติ มากขึ้นด้วยเช่นกัน “ผมจึงคิดว่า ชื่อสติ เหมาะสมแล้วครับ”
ลักษณะทั่วไปของเต่าอัลดาบรา*
เต่ายักษ์อัลดาบรา เป็นเต่าบกที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสองของโลก รองจากเต่ายักษ์กาลาปากอส ซึ่งสามารถมีอายุได้มากกว่า 100 ปี เต่าบกขนาดใหญ่ชนิดนี้มีน้ำหนักตัวได้มากกว่า 250 กิโลกรัม โดยตัวผู้มีขนาดใหญ่กว่าตัวเมีย และในประวัติศาสตร์การสำรวจ พบว่า เต่าอัลดาบราที่มีน้ำหนักมากที่สุด หนักถึง 305 กิโลกรัม
ลักษณะกระดองเต่าอัลดาบรามีตั้งแต่สีเทาเข้มไปจนถึงสีดำ ด้านบนโค้งมนและหนา ด้านท้องค่อนข้างแบนเรียบ ลักษณะคอที่ยืดยาวออกจากกระดองช่วยเรื่องการหาอาหาร และกินอาหารบนที่สูง ขาทั้งสี่ข้างมีลักษณะสั้นหนา มีเกล็ดหนาปกคลุม และเล็บสั้นแหลมที่ไว้ใช้การปีนป่ายขึ้นไปบนทางขรุขระ
อาหารหลักของเต่าอัลดาบรา คือหญ้าสดและหญ้าแห้ง รวมไปถึงใบไม้ และดอกไม้ของไม้ยืนต้นทั้งหลาย ในธรรมชาติ บางครั้งเคยสำรวจพบว่า พวกเขากินซากสัตว์ที่ตายแล้วด้วย
เต่าอัลดาบรามีวงรอบการสืบพันธุ์เป็นฤดูกาล โดยอยู่ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงพฤษภาคม โดยตัวผู้จะต่อสู้กันเพื่อแย่งชิงตัวเมีย และส่งเสียงร้องถึงความพร้อมผสมพันธุ์ หรือที่เรียกว่า “เสียงเรียกเพื่อการสืบพันธุ์” (mating call) ตัวเมียที่ได้รับการผสมแล้ว จะตั้งท้องไปประมาณ 10 สัปดาห์ ก่อนวางไข่
ตัวเมียหนึ่งตัวสามารถวางไข่ได้ประมาณครั้งละ 25 ฟอง ซึ่งมีขนาดใหญ่ประมาณลูกเทนนิส แต่ไข่ที่ฟักออกมาเป็นลูกเต่ากลับมีเพียง 3 – 5 ฟองเท่านั้น จากการสำรวจพบว่า ในหนึ่งฤดูกาลผสมพันธุ์ ตัวเมียอาจวางไข่ได้สองครั้ง
(*ข้อมูลอ้างอิง – Smithsonian’s National Zoo and Conservation Biology Institute)
หลังจากที่เลี้ยงคุณสติ เราก็ซึมซับความเป็นสัตว์เลี้ยงตัวนั้นด้วย
ผมรู้สึกว่า เรานิ่งขึ้น สงบขึ้น เนื่องจากเป็นลักษณะพื้นฐานของเต่าทุกตัว ซึ่งจากการใช้เวลาด้วยกันตลอดช่วงที่ผ่านมา ทำให้ผมได้เรียนรู้ที่จะยอมรับว่า ธรรมชาติของพวกเขาเป็นอย่างนั้น เราก็ต้องรู้จักการรอคอยให้เขาเดินมากินอาหารอย่างช้า ๆ หรือบางครั้งก็ต้องยอมรับว่า ถ้าเราเรียกชื่อ แล้วเขาไม่เดินมาหาเรา นั่นก็เป็นเรื่องปกติ
ไม่ว่าเราจะเลี้ยงสัตว์ชนิดใด ความใส่ใจ และการเรียนรู้พวกเขาคือพื้นฐานสำคัญ ทุกอย่างที่เกิดขึ้นบนระเบียงบ้านผมตรงนี้ ก็เกิดจากการปรับอยู่หลายรอบ เพื่อให้ใกล้เคียงกับธรรมชาติของเต่ามากที่สุด ทั้งหมดทั้งมวล ก็เพื่อให้สัตว์เลี้ยงของเราได้รับคุณภาพชีวิตที่ดี มีความสุข และเขาก็จะเป็นความสุขของเรา
ข้อมูลที่ผมทราบมาโดยตลอดคือ เต่ายักษ์หนึ่งตัวมีอายุมากกว่าหนึ่งช่วงอายุคน “ผมก็วางแผนที่จะหาคนดูแลต่อนะ ผมก็มองดูหลาน หรือลูกของเพื่อนว่า คนไหนมีความชอบ หรือมีความสามารถที่จะดูแลเต่ายักษ์ได้ ผมก็พร้อมส่งต่อ หลังจากที่ผมไม่ได้อยู่ดูแลเขาแล้ว”
ระหว่างการสัมภาษณ์ ทางทีมงานสังเกตเห็นแววตาและรอยยิ้มของคุณปลาทู แล้วสัมผัสได้ถึงความรักและความห่วงใยที่มีต่อสัตว์เลี้ยงแสนรัก และเห็นได้อย่างชัดเจนว่า คุณปลาทูพร้อมจะดูแลเขาไปตลอดอายุขัย
เรื่องอื่น ๆ ที่น่าสนใจ เต่าบก (Tortoise) ลักษณะสายพันธุ์และนิสัย
