แน่นอนว่าหลายๆ บ้านอยากจะเลี้ยงสุนัข เพราะ มันเป็นเพื่อนแสนน่ารักที่อยู่คู่กับคนมาอย่างยาวนาน เลี้ยงไว้เป็นเพื่อนแก้เหงา แต่ก็ติดปัญหาตรงที่ว่าไม่สะดวกที่จะต้องเฝ้าเลี้ยงทั้งวัน อยากจะ ฝึกสุนัขให้อยู่บ้านเพียงลำพัง บ้าง เพราะต้องออกไปทำงาน อีกทั้งสุนัขก็เป็นสัตว์สังคมที่ต้องการอยู่กับเพื่อนฝูงตลอดเวลา
ดังนั้นเมื่อต้องอยู่ตัวเดียวหรือถูกแยกเดี่ยวก็มักจะวิตกกังวล เห่าหอน หรือ ทำทุกวิถีทางที่จะพยายามเรียกเพื่อนฝูงกลับมารวมตัวกัน ซึ่งเป็นอาการวิตกกังวลเมื่อต้องอยู่ลำพัง (Separation anxiety) แล้วเราจะ ฝึกสุนัขให้อยู่บ้านเพียงลำพัง ได้อย่างไร บ้านและสวน Pets จะมาแนะนำกันค่ะ
ก่อนการฝึก มาเช็กกันดูก่อนว่า น้องหมาของคุณมีพฤติกรรม 5 ข้อนี้หรือเปล่า
1. ตามติดชีวิตเจ้านาย เจ้านายไปไหนขอไปด้วย ไม่ไว้ใจคนอื่น
วิธีแก้ปัญหานี้ ต้องเริ่มแก้จากเจ้าของก่อนค่ะ โดยต้องรู้จักฝึกให้น้องหมาอยู่ตัวเดียวในพื้นที่ของตัวเองบ้าง เช่น ฝึกน้องหมาให้รู้จักอยู่ในห้อง หรือคอกกั้น ตัวเดียวในขณะที่เจ้าของอยู่บ้าน เพื่อให้น้องหมาเรียนรู้ที่จะอยู่ตัวเดียวโดยไม่ยึดติดกับเจ้าของ เมื่อถึงเวลาเจ้าของจึงปล่อยน้องหมาออกมาออกกำลังกาย วิ่งเล่น หรือทำกิจกรรมร่วมกับเจ้าของ วิธีนี้เป็นการสร้างความสมดุลทางจิตใจให้น้องหมารู้สึกว่าการอยู่ตัวเดียวไม่ใช่การถูกทิ้ง พวกเขาสามารถอยู่ตัวเดียวได้ และปล่อยให้คุ้นเคยกับคนอื่นในบ้าน หรือเพื่อนฝูง พาออกสังคมบ้างเพื่อให้เค้าไม่อยู่ในโลกของตัวเองมากเกินไป
2. ร้องตามทุกครั้งที่เห็นเจ้านายออกจากบ้าน
วิธีแก้ปัญหานี้ ควรเริ่มต้นแก้จากที่ตัวเจ้าของก่อน โดยเวลาออกและเข้าบ้านมาผู้เลี้ยงไม่ควรแสดงความรักกับน้องหมามากเกินไป เมื่อสุนัขมีอาการสงบและสามารถควบคุมอาการตื่นตัวของตัวเองได้แล้วให้ผู้เลี้ยงให้รางวัลด้วยขนม เวลาที่ผู้เลี้ยงกลับถึงบ้านไม่ควรแสดงความรักกับน้องหมาทันที แต่ให้ทำกิจกรรมอย่างอื่นไปสักพักก่อนแล้วจึงค่อยหันกลับมาแสดงความรักกับน้องหมา วิธีนี้จะช่วยให้น้องหมาเรียนรู้ว่า “ไม่ใช่เรื่องใหญ่เลย ถ้าเจ้าของเข้า-ออกบ้าน”
3. งอแงไร้เหตุผล อารมณ์ไม่มั่นคง
วิธีแก้ปัญหานี้ ควรเริ่มต้นแก้จากที่ตัวเจ้าของก่อน โดยไม่โอ๋ หรือให้ความสำคัญเวลาที่สุนัขเรียกร้องความสนใจ อย่าลูบให้ความรักเวลาสุนัขงอแง ตกใจ หรือระแวง ควรตบไหล่เบาๆแล้วบอกว่า ไม่มีอะไรนะ ลูก เพื่อให้เค้ามั่นใจ ใจกล้า และไม่ขี้ระแวง
4. ไม่ยอมเข้ากรง/คอก ขอนอนกับเจ้านายเท่านั้น
วิธีแก้ปัญหานี้ ง่ายมากค่ะ นั่นคือการฝึกให้น้องหมานอนในกรงหรือที่นอนนั่นเองค่ะ วิธีนี้จะช่วยให้น้องหมารู้จักพื้นที่ของตัวเอง รู้ว่าตัวเองต้องฟังคำสั่งจากเจ้าของ เมื่อถึงเวลาที่จำเป็นต้องอยู่ตัวเดียว น้องหมาจะไม่รู้สึกเครียดเพราะคุ้นเคยกับพื้นที่ของตัวเองบ้าง แล้วในเวลาที่จำเป็นต้องให้เค้าอยู่ตัวเดียวเค้าจะได้ไม่ตรอมใจ น่าสงสาร หลังจากฝึกได้แล้วจะให้เค้านอนในกรง คอก หรือนอนกับเราบ้างก็ได้ มองให้เป็นเรื่องปกติเหมือนแค่เปลี่ยนที่นอน
5. หวงเจ้านายสุด ๆ ใครหรือน้องหมาตัวไหนก็เข้าใกล้ไม่ได้
วิธีแก้ปัญหา มีอยู่ทางเดียวเลยค่ะ คือเจ้าของจะต้องแสดงความเป็นจ่าฝูงของตัวเองออกมาให้ชัดเจน ต้องไม่ยอมให้น้องหมาแสดงสิทธิ์ในตัวเจ้าของ เช่น ถ้าหากเราอุ้มน้องหมาอยู่ แล้วมีคนเดินมาทักทายใกล้ๆ น้องหมาจะเห่าและขู่ทันที พฤติกรรมแบบนี้เป็นแสดงออกถึงการแสดงสิทธิ์ในตัวเข้าของ แสดงให้เห็นว่าเจ้าของเป็นลูกฝูง และคนแปลกหน้ากำลัง personal space ของตนเอง ดังนั้นเมื่อมีพฤติกรรมแบบนี้เจ้าของจะต้องใช้วิธีแสดงอำนาจโดยการดุหรือปราม เพื่อให้น้องหมาเห็นว่าที่จริงแล้วเจ้าของมีอำนาจเหนือเขา ไม่ใช่เขามีอำนาจเหนือเจ้าของ
เริ่มจากการฝึกให้อยู่ตัวเดียว
ควรเริ่มฝึกน้องหมาตั้งแต่มีอายุได้ 12-14 สัปดาห์ ส่วนในน้องหมาโตก็ควรเริ่มฝึกตั้งแต่สัปดาห์แรกหรือสัปดาห์ที่สองหลังจากพาเข้าบ้าน โดยต้องฝึกให้น้องหมาอยู่ในกรงตั้งแต่เด็ก ๆ ไม่ให้เข้าบ้านถ้าไม่ได้รับอนุญาต โดยอาจฝึกจากการที่คุณเปิดเพลงหรือวิทยุเบาๆ ให้สุนัขคิดว่ามีคนอยู่ด้วยตลอดเวลา หรือให้ของเล่นสำหรับสุนัขไว้เล่นแก้เหงา ถ้าสุนัขไม่เรียกร้องอะไรเพิ่มเติมก็ไม่มีปัญหาอะไร แต่ถ้าเกิดสุนัขเห่าหอนตามหาคุณ ก็ควรที่จะเริ่มฝึกสุนัขโดยการฝึกให้อยู่เพียงลำพัง ในวันหยุดแกล้งออกจากบ้าน แล้วให้คุณบอกเขาว่า เดี๋ยวกลับมา หรือ ไปแปปเดียว พร้อมกับลูบหัวเขา และทิ้งให้อยู่ในช่วงเวลาสั้นๆเช่น 10 นาทีค่อยๆเพิ่มเวลาตามลำดับ เพื่อให้เขาค่อยๆจดจำ พอคุณกลับมาก็ลูบหัวแล้วพูดกับเขาว่า “กลับมาแล้ว” ถ้ามีความประพฤติดีก็ควรให้รางวัลเขา ทำอย่างเป็นประจำจนรู้สึกว่าเขาสามารถอยู่ลำพังได้ หรือใช้วิธีแกล้งออกไปจากห้องหรือบ้านก่อนสัก 30 นาที แล้วกลับเข้ามา (น้องหมาจะดีใจแม้ แม้จะเป็นช่วงเวลาสั้นๆ ) ต่อมาให้ออกไปอีกครั้ง แต่ครั้งนี้ทิ้งเวลาให้นานขึ้นเพื่อให้น้องหมาได้เรียนรู้การอยู่เพียงลำพังได้
แกล้งทำเป็นไม่สนใจ
ถ้าหากวิธีแรกใช้ไม่ได้ผล ลองเปลี่ยนมาใช้วิธีที่สอง คือ เมื่อถึงเวลาที่ต้องออกจากบ้าน ก็ทำเป็นไม่สนใจไม่ต้องบอกหรือรายงานตัวให้สุนัขทราบว่าจะไปข้างนอก ถ้าหากได้ยินสุนัขเห่าหอนร้องตามก็แกล้งทำเป็นไม่ได้ยิน เหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น เมื่อกลับมาถึงบ้านก็ทำตัวปกติ ไม่ต้องปลอบให้ทำเหมือนไม่มีไรเกิดขึ้น ทำแบบนี้เป็นประจำ จะทำให้สุนัขรู้สึกว่าสิ่งที่กำลังเรียกร้องอยู่นั้นไม่มีค่าอะไร แล้วก็จะชินไปเองเมื่อต้องอยู่ลำพัง ถึงแม้มันอาจจะเป็นเป็นวิธีที่ทำร้ายจิตใจของสุนัขก็ตาม
สิ่งที่ควรเตรียมพร้อมก่อนที่จะทิ้งให้สุนัขอยู่ตัวเดียว
1. เตรียมคู่มือในการดูแลสัตว์เอาไว้
ควรเตรียมทำข้อมูลหรือคู่มือการดูแลสัตว์เลี้ยงของคุณเอาไว้ให้กับคนที่จะมาดูแล เช่น ตารางการกินอาหาร การให้น้ำ การให้ยา หรือโรคประจำตัวหรือ แม้กระทั่งข้อจำกัดอื่น ๆ ที่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษ สิ่งเหล่านี้จะมีประโยชน์เป็นอย่างมากหากเกิดเหตุฉุกเฉิน
2.ทิ้งข้อมูลส่วนตัวไว้ให้เป็นช่องทางการติดต่อ
ไม่ใช่แค่ข้อมูลสัตว์เลี้ยงเพียงอย่างเดียวที่เราจะต้องทำทิ้งเอาไว้ แต่ข้อมูลส่วนตัวของเราเองก็สำคัญด้วยเช่นกัน ทั้งช่องทางการติดต่อ เบอร์โทรศัพท์ญาติพี่น้อง หรือ อาจจะบอกลงไปด้วยเลยว่าเราไปเที่ยวที่ไหน หากเกิดเหตุฉุกเฉินอะไรขึ้นมาจะได้ติดต่อได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว
3.จัดสถานที่ไว้ให้สัตว์เลี้ยงแก้เหงา
ถ้าไม่อยากให้สัตว์เลี้ยงของคุณต้องรู้สึกอึดอัดอยู่ในกรงตลอดทั้งวันหยุดยาวนี้ แนะนำให้มองมุมเหมาะ ๆ ที่สัตว์เลี้ยงชอบไปนั่งเล่นเพื่อกั้นให้เป็นที่อยู่ให้กับมัน ที่สำคัญต้องไม่คับแคบจนเกินไป อยู่ใกล้ช่องระบายอากาศ จัดเตรียมสิ่งอำนวยความสะดวกสบายไว้อย่างครบถ้วน เพื่อให้มันมีความสุขและไม่รู้สึกเหงา
4.ฝึกสุนัขให้อยู่บ้านเพียงลำพัง ก่อนปล่อยให้อยู่ลำพังจริง ๆ
อย่าปล่อยให้สัตว์อยู่ตามลำพังแบบกะทันหัน เพราะจะทำให้มันไม่คุ้นเคยและแสดงพฤติกรรมแปลก ๆ ออกมา เช่น สุนัขก็จะเห่าหอนทั้งวันทั้งคืน แต่เราควรจะวางแผนและฝึกไว้ล่วงหน้า เริ่มจากลองปล่อยให้สัตว์เลี้ยงอยู่ลำพัง แล้วเฝ้าดูพฤติกรรมอยู่ห่าง ๆ จากนั้นค่อยปล่อยทิ้งเอาไว้ทั้งวัน แล้วค่อย ๆ เพิ่มจำนวนวันและเวลาเพื่อให้สัตว์เลี้ยงเกิดความเคยชิน
5.เตรียมอุปกรณ์สำหรับสัตว์เลี้ยงให้พร้อม
เมื่อฝึกฝนสัตว์เลี้ยงให้พร้อมอยู่ลำพังและสามารถกินอาหารตามเวลาได้เองแล้ว ขั้นต่อไปให้เตรียมข้าวของให้พร้อม เช่น กะประมาณอาหารให้เพียงพอกับระยะเวลาที่ไม่อยู่ ตวงน้ำให้มากขึ้นกว่าเดิมเล็กน้อยเพื่อป้องกันการระเหย แต่ถ้าหากเป็นปลาก็ควรจะใช้เครื่องให้อาหารแบบอัตโนมัติและเตรียมอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อสัตว์เลี้ยงให้พร้อม
6.เปิดช่องว่างช่องลับทิ้งไว้เผื่อยามฉุกเฉิน
ก่อนจะออกจากบ้านก็ต้องปิดประตู-หน้าต่างให้แน่นหนา แต่สำหรับบ้านไหนที่จะทิ้งสัตว์เลี้ยงไว้ตามลำพังไม่จำเป็นต้องปิดทุกช่อง ทางหรอกค่ะ เพียงแค่ปิดประตู-หน้าต่างให้ดีและเปิดช่องลับเอาไว้ให้สัตว์เลี้ยง เผื่อไว้เป็นทางออกฉุกเฉินเมื่อเกิดเหตุที่ไม่คาดฝันขึ้น
7.เก็บสายไฟและอุปกรณ์ไฟฟ้าให้พ้นทางสัตว์เลี้ยง
ที่สำคัญก่อนจะทิ้งบ้านควรจะเก็บอุปกรณ์ไฟฟ้า ทั้งปลั๊กไฟ เต้ารับ เครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ ให้เรียบร้อยและอยู่ห่างจากสัตว์เลี้ยง ที่สำคัญอย่าลืมถอดปลั๊กและปิดสวิตช์ไฟให้เรียบร้อยด้วย เพราะไม่เช่นนั้นสัตว์เลี้ยงอาจจะเล่นซนแล้วเผลอไปชนจนเกิดความเสียหายขึ้น ได้
8.ซ่อนอาหารแห้งสำรองไว้เมื่อไม่มีอะไรจะกิน
ถึงจัดเตรียมน้ำและอาหารไว้ให้พร้อมแล้ว ก็ควรจะมีอาหารสำรองเตรียมไว้ด้วย แนะนำให้ซ่อนอาหารแห้งไว้ในที่ที่ใกล้กับถาดอาหารสัตว์เลี้ยง และก็ไม่ต้องกังวลว่ามันจะค้นเอาออกมากินจนหมด เพราะถ้ามันยังมีอาหารเหลือเพียงพอมันก็จะไม่สนใจ แต่ถ้าเมื่อไหร่ที่อาหารหมดหรือเกิดสิ่งที่ไม่คาดคิดขึ้น มันก็จะค้นหาอาหารแห้งจนเจอเอง
9.เปิดช่องลมเล็ก ๆ ให้ถูกทิศ สัตว์เลี้ยงจะได้ไม่ร้อน
ช่วงเทศกาลสงกรานต์อากาศก็ร้อนอบอ้าวจนคนจะทนแทบไม่ได้ แล้วนับประสาอะไรกับสัตว์ที่จะทนอยู่ในบ้านร้อน ๆ ฉะนั้นควรเปิดช่องรับลมเอาไว้ เพื่อให้ลมพัดเข้ามาในบ้านบ้าง ไม่ร้อนอบอ้าวจนเกินไป
10.ย้ายพืชมีพิษให้ไกลจากสัตว์เลี้ยง
ใช่ว่าจะเก็บแต่อุปกรณ์ไฟฟ้าและสิ่งของที่เสี่ยงอันตรายในบ้านแล้วจะวางใจได้ หากวันดีคืนดีสัตว์เลี้ยงเกิดออกไปเดินเล่นในสวนและเจอกับต้นไม้มีพิษขึ้นมา ก็จะแย่กันไปใหญ่ แนะนำให้ถอนทิ้งหรือนำกระถางไปวางไว้ในที่ที่สัตว์เลี้ยงมองไม่เห็นหรือเดินไปเจอ
11.ซ่อนกุญแจสำรองเอาไว้สำหรับเหตุฉุกเฉิน
หากเกิดเหตุอะไรขึ้นกับสัตว์แล้วเข้าไปช่วยไม่ทันเพราะเข้าบ้านไม่ได้จะยิ่งกลายเป็นเรื่องร้ายไปกันใหญ่ ฉะนั้นก่อนจะออกจากบ้านแนะนำให้ซ่อนกุญแจสำรองไว้หน้ามุมลับหน้าบ้าน อย่างน้อยหากเกิดเหตุร้ายขึ้นคนรู้จัก เช่น เพื่อนข้างบ้านหรือญาติพี่น้องจะได้เข้าไปช่วยได้ทัน แต่อย่าลืมบอกตำแหน่งที่ซ่อนกุญแจด้วยนะคะ
12.ติดกล้องวงจรปิดดูสถานการณ์
หากบ้านไหนที่ติดตั้งระบบกล้องวงจรปิดไว้แล้วก็ดีไป แต่ถ้าบ้านไหนที่ยังไม่มีแนะนำให้ติดตั้งก่อนทิ้งสัตว์ให้อยู่ลำพัง เพราะคุณสามารถดูความเคลื่อนไหวและตรวจสอบสถานการณ์ประจำไว้ได้อย่างนาทีต่อนาที หากเกิดอะไรขึ้นก็สามารถโทรแจ้งขอความช่วยเหลือได้เลยทันที
13.ทำทุกอย่างให้เป็นปกติก่อนไปเที่ยว
ข้อนี้ถือว่าสำคัญเป็นอย่างมาก เตือนตัวเองเอาไว้เลยว่าไม่ควรตื่นเต้นกับทริปท่องเที่ยวจนเกินไปเพราะสัตว์เลี้ยงของคุณรับรู้ได้ เพียงแค่ทำทุกอย่างให้เป็นปกติเหมือนในทุก ๆ วันที่ทำมา และไม่ต้องเอ่ยคำอำลาหรือกอดรัดเสมือนจะไม่ได้เจอกันอีกนานเชียวล่ะ เพราะพวกมันจะรู้ได้ทันทีว่ากำลังจะโดนเจ้าของทิ้งให้อยู่บ้านตามลำพัง
Jojo House Dog Master
www.jojohouse.com
www.facebook/jojo house dog master
Tel. 081-554 6999
เทคนิคการ ฝึกลูกหมาให้ขับถ่ายเป็นที่เป็นทาง
สุนัข กับ การฝึกเพื่อปรับพฤติกรรม by jojo dog master
