ไตเป็นอวัยวะสำคัญที่ช่วยรักษาความสมดุลของน้ำในร่างกาย โดยทำหน้าที่กรองและขับของเสียออกจากร่างกาย แต่เมื่อไตได้รับความเสียหายหรือทำงานได้ลดลง ก็จะทำให้เกิดของเสียคั่งค้างอยู่ในร่างกายและก็มักจะกลับมาเหมือนเดิมไม่ได้ ซึ่งโรคไตเป็นโรคที่สามารถพบได้บ่อยในสัตว์เลี้ยงไม่ว่าจะสุนัขหรือแมว อาหารปรุงเองสำหรับสัตว์ป่วยโรคไต
วันนี้คุณหมอจึงมีคำแนะนำมาให้สำหรับเจ้าของที่อยากจะทำ อาหารปรุงเองสำหรับสัตว์ป่วยโรคไต ที่บ้านกันครับ
การดูแลสัตว์ป่วยโรคไตที่บ้าน
ปัญหาการขาดน้ำในสัตว์ป่วยเป็นสิ่งสำคัญลำดับต้นๆ สำหรับสัตว์ป่วยโรคไต เนื่องจากสัตว์ป่วยมักมีการปัสสาวะที่มากผิดปกติ (โดยเฉพาะแมว) การขาดน้ำทำให้หน่วยไตที่เหลืออยู่ตายลงอย่างรวดเร็ว การป้องกันการขาดน้ำที่ง่ายที่สุดคือ เพิ่มการกินน้ำนั่นเองครับ (ถ้าสัตว์ป่วยยังสามารถกินได้) โดยอาจเป็นน้ำเย็นหรือน้ำซุปก็ได้ ซึ่งปริมาณน้ำที่ร่างกายต้องการต่อวัน (โดยประมาณ) ในสุนัข 40-60 มล./น้ำหนักตัว 1 ก.ก. และในแมว 40-50 มล./น้ำหนักตัว 1 ก.ก.
การให้อาหารที่เหมาะสมและมีพลังงานเพียงพอจะช่วยลดการเกิดอาการข้างเคียงของโรคได้ เช่น การอาเจียน การชัก น้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว เป็นต้น สัตว์ป่วยที่ได้รับอาหารไม่เหมาะสมและพลังงานน้อยอาจทำให้เสียชีวิตก่อนเวลาอันควร สัตว์ป่วยโรคไตบางรายอาจไม่ได้รับยากลับมากินที่บ้านถือเป็นเรื่องปกติ เนื่องจากการรักษาสัตว์ป่วยโรคไต สัตวแพทย์มักจ่ายยาในกรณีที่สัตว์ป่วยมีอาการเท่านั้น ส่วนกรณีที่สัตว์ป่วยได้รับยากลับมากินที่บ้านควรป้อนยาตามสัตวแพทย์สั่งอย่างเคร่งคัดเพื่อลดและชลออาการของโรคไตนั่นเอง นอกจากนี้ เรื่องความสะอาดของอาหาร ที่นอน ที่ขับถ่าย เป็นสิ่งที่เจ้าของสัตว์ควรให้ความสำคัญ เพื่อทำให้คุณภาพชีวิตของสัตว์ป่วยดีขึ้นด้วย
อาหารที่ควรให้
สัตว์ป่วยโรคไตมักพบว่า มีความอยากอาหารต่ำ โภชนาการสัตว์ป่วยจึงมีพลังงานสูงกว่าอาหารสำเร็จรูปทั่วไปในปริมาณที่เท่ากัน เพื่อให้ได้รับพลังงานที่เพียงพอต่อวันนั่นเอง โดยสารอาหารและแร่ธาตุต่างๆ ที่สำคัญในสัตว์ป่วยที่มีภาวะโรคไต ประกอบด้วย โปรตีน ฟอสฟอรัส โอเมก้า3 โซเดียม และ โพแทสเซียม นอกจากนี้ ไขมัน แร่ธาตุอื่น วิตามิน และไฟเบอร์ ก็มีความสำคัญไม่น้อยกว่าสารอาหารที่กล่าวมา
การให้อาหารกลุ่มโปรตีนในสัตว์ป่วยโรคไตจำเป็นต้องควบคุมปริมาณให้อยู่ในระดับต่ำ แต่ต้องไม่น้อยกว่าที่ร่างกายต้องการเพื่อลดการเกิดของเสียจากไนโตรเจน ซึ่งชนิดของโปรตีนควรเป็นโปรตีนคุณภาพดีเพื่อให้ร่างกายสามารถย่อยและนำไปใช้ได้ง่ายนั่นเอง การให้อาหารที่มีฟอสฟอรัสต่ำ จะช่วยป้องกันการเพิ่มขึ้นของฟอสฟอรัสในกระแสเลือด ซึ่งจากการศึกษาในต่างประเทศพบว่า สัตว์ป่วยโรคไตที่ระดับฟอสฟอรัสในเลือดปกติจะมีอายุยืนกว่าสัตว์ป่วยที่มีระดับฟอสฟอรัสสูงด้วย ส่วนการให้อาหารที่มีปริมาณโซเดียมต่ำ เพื่อป้องกันการเกิดภาวะความดันโลหิตสูงนั่นเอง
อาหาร homemade diet ต้องทำอย่างไร
อาหารปรุงเองสำหรับสัตว์ป่วยโรคไต มักใช้ในกรณีที่สัตว์ป่วยมีความอยากอาหารต่ำหรือเลือกกิน เนื่องจากการปรุงอาหารเองมีข้อจำกัดหลายประการ ประกอบด้วย การขาดแร่ธาตุที่จำเป็นบางอย่าง เช่น แคลเซียม, มีโอกาสได้รับโปรตีนและกรดอะมิโนจำเป็นไม่เพียงพอ, สัตว์ป่วยได้รับพลังงานไม่เพียงพอ และไม่เหมาะในกรณีที่มีภาวะโรคอื่นร่วม เช่น โรคตับอ่อนอักเสบ เป็นต้น ในบางครั้งที่เจ้าของสัตว์ป่วยบางรายที่มีข้อจำกัดไม่สามารถให้โภชนาการสำหรับสัตว์ป่วยได้ ก็อาจพิจารณาปรุงอาหารสำหรับสัตว์ป่วยโรคไตได้ตามสัดส่วนอาหารนี้ครับ
ปัจจุบัน โภชนาการสำหรับสัตว์ป่วย เป็นอีกทางเลือกที่สำคัญที่ช่วยลดภาวะแทรกซ้อน และยืดอายุสัตว์ป่วยโรคไต เมื่อเปรียบเทียบกับอาหารทั่วไป ทั้งยังหมดกังวลเรื่องข้อจำกัดต่างๆ จากการปรุงอาหารเองด้วย หากในกรณีที่จำเป็นต้องปรุงอาหารเอง แนะนำว่าควรปรึกษาสัตวแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญด้านโภชนาการจะเหมาะสมที่สุดครับ
บทความโดย
น.สพ.โอสธี เดชกัลยา อว.สพ. อายุรศาสตร์
Osathee Dechkulaya, DVM, DTBVM
หน่วยโรคไตและทางเดินปัสสาวะ โรงพยาบาลสัตว์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน
Nephrology and Urology Clinic, Kasetsart Veterinary Teaching Hospital, Bangkhen
โรคความดันสูง (systemic hypertension) ในสัตว์เลี้ยงใกล้ตัวกว่าที่คุณคิด
น้องหมา น้องแมว เป็นโรคเครียดได้ด้วยหรือ? เค้าเครียดเรื่องอะไรกันนะ?
ติดตามเราเพิ่มเติมได้ที่ : https://www.facebook.com/BaanlaesuanPets
