มาริสา อานิต้า กับบทบาท “ครูฝึกสุนัข” ที่ท้าทายและไม่เป็นสองรองใคร
หากเอ่ยถึงชื่อ มาริสา อานิต้า เมื่อประมาณ 3-4 ปีก่อนหน้านี้ เราคงนึกถึงสาวสวยที่เป็นนักแสดง และนางแบบชื่อดังของเมืองไทย แต่ในปัจจุบันไม่มากก็น้อย โดยเฉพาะเหล่าคนรักสุนัขแล้ว มาริสา อานิต้า ไม่ใช่เป็นนักแสดงและนางแบบเท่านั้น เธอยังเป็นจิตอาสาในโครงการ Therapy Dog Thailand หรือสุนัขนักบำบัด แห่งประเทศไทย และครูสา ครูฝึกสุนัข ที่มีเทคนิคการสอนน้องหมาให้เป็น Good Dog ที่ไม่เหมือนใครอีกด้วย
เข้าสู่วงการครูฝึกสุนัข
จุดเริ่มต้นของการเข้ามาเป็นครูฝึกสุนัขนั้น เริ่มมาจากเพื่อนสนิทที่เลี้ยงน้องหมามาปรึกษาว่าสุนัขของเขาดื้อมาก อยากฝึกให้ฟังคำสั่งต่าง ๆ ได้
แต่ไม่อยากส่งไปโรงเรียนฝึกสุนัข เพราะเคยมีประสบการณ์จากตัวก่อนๆที่เคยส่งไปฝึกแล้ว และไม่ได้ผลตามที่ควร จึงเห็นว่าน้องซันเดย์ สุนัขสายพันธุ์บอเดอร์คอลลี่ ที่อยู่ภายใต้การเลี้ยงดูของมาริสา สามารถฟังคำสั่งพื้นฐานต่าง ๆ ได้
เพื่อนสนิทจึงมาปรึกษาและสอบถามว่าต้องฝึกอย่างไรบ้าง มาริสาจึงอาสาไปสอนให้ มาริสาเล่าให้เราฟัง พร้อมระลึกถึงจุดเริ่มต้นด้วยรอยยิ้ม
ผลปรากฎว่าหลังจากที่ไปฝึกสอนแล้ว น้องหมามีพฤติกรรมที่ดีขึ้นอย่างชัดเจน เชื่อฟังคำสั่งจากเจ้าของได้ เพื่อนประทับใจในวิธีการสอนของมาริสามาก เพราะเข้าใจง่าย ไม่ซับซ้อน และได้ผลลัพธ์ที่ดี แฮปปี้ทั้งเจ้าของและน้องหมา
จากนั้นเพื่อนก็เริ่มแนะนำคนอื่น ๆ ต่อไป กลายเป็นปากต่อปากไปเรื่อย ๆ จนกระทั่งมีทั้งคนรู้จักและไม่รู้จักส่งข้อความมาเยอะมาก บอกว่าสนใจอยากให้ไปสอนสุนัขของตนเอง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องคำสั่งพื้นฐาน หรือปรับพฤติกรรมไม่พึงประสงค์ต่างๆ
โครงการจิตอาสา Therapy Dog Thailand หรือว่า สุนัขนักบำบัด แห่งประเทศไทย
จากประสบการณ์ที่ตัวเองเลี้ยงสุนัขและชอบทำกิจกรรมต่าง ๆ อยู่แล้ว เมื่อเห็นว่ามีโครงการซึ่งเป็นหลักสูตรที่น่าสนใจและได้รับประกาศนียบัตรจากประเทศสวิตเซอร์แลนด์ หากเรียนจบและสอบผ่านก็จะได้เป็นจิตอาสาสามารถช่วยเหลือผู้อื่นต่อไป
กล่าวคือสุนัขนักและเจ้าของจะกลายเป็นนักบำบัด สามารถออกไปช่วยเหลือบำบัดผู้ป่วยประเภทต่าง ๆ ที่ต้องการความช่วยเหลือ ได้แก่ ผู้สูงวัย เด็กพิเศษ ผู้พิการ และ ผู้ป่วยโรคซึมเศร้า
หลักสูตรสุนัขนักบำบัดนี้ เป็นหลักสูตรที่มีการพิจารณาหลายขั้นตอน และการสมัครก็ยากมาก มาริสากล่าวและเสริมว่า ต้องผ่านการคัดกรอง เรียนรู้ และฝึกฝน มาอย่างเข้มข้นจากผู้เชี่ยวชาญในหลากหลายสาขา ตามมาตรฐานของการเป็นสุนัขนักบำบัดมืออาชีพ
ทั้งเรื่องการสอบสัมภาษณ์เจ้าของสุนัขในเรื่องของทัศนคติต่าง ๆ และน้องหมาก็ต้องเชื่อฟังและทำตามคำสั่งพื้นฐานได้ เพื่อพร้อมที่จะออกไปปฏิบัติหน้าที่เป็นสุนัขนักบำบัด โดยระยะเวลาในการเรียนทั้งเจ้าของและสุนัขประมาณ 6 เดือน
สุดท้ายต้องผ่านการทดสอบอีกครั้งเพื่อน้องหมาจะได้รับประกาศนียบัตร รับรองจาก “Therapy Dog Thailand in accordance with Therapy Dog Association Switzerland VTHS” ซึ่งเป็นประกาศนียบัตรที่น่าเชื่อถือในระดับโลก และยังเป็นการการันตีว่าเป็นน้องหมาที่ผ่านการตรวจโรคเรียบร้อย มีความน่าเชื่อถือและไว้วางใจได้ว่าเป็นน้องหมาที่น่ารัก ใจดี สะอาด ถูกสุขลักษณะ แล้วยังปลอดภัยต่อคนอื่นอีกด้วย
หมายเหตุ ** allfine คือผู้ริเริ่ม “โครงการสุนัขนักบำบัดแห่งประเทศไทย” หรือ “Therapy Dog Thailand” และเป็นผู้ก่อตั้ง “หลักสูตรสุนัขนักบำบัดแห่งประเทศไทย” หรือ “Certified Therapy Dog Thailand Course” เพื่อฝึกฝนเจ้าของน้องหมาและน้องหมาที่มีศักยภาพให้กลายเป็น “ทีมสุนัขนักบำบัด” ที่ได้มาตรฐานระดับโลกเป็นครั้งแรกในประเทศไทย
โดยได้รับความร่วมมือจาก Therapy Dog Association Switzerland VTHS ให้นำหลักสูตรมาเป็นแนวทางในการสร้าง “หลักสูตรสุนัขนักบำบัดแห่งประเทศไทย” ที่เหมาะสมและตรงตามความต้องการในปัจจุบันของสังคมไทยที่สุด **
คลาสสอนสุนัขแบบส่วนตัว
จากกระแสตอบรับที่ดีมาก มาริสาจึงตัดสินใจลองทำเป็นคลาสสอนสุนัขแบบส่วนตัว คือการเดินทางไปฝึกน้องหมาให้ที่บ้านเลย ตามวันเวลาที่ว่าง ไม่ตรงกับคิวงานถ่ายละคร ประกอบกับช่วงการระบาดของโรคติดเชื้อโควิด-19 งานละครงดถ่ายทำไปหลายคิว ทำให้มาริสามีเวลาว่างมากขึ้น จึงตัดสินใจออกไปฝึกสอนสุนัขดีกว่าอยู่บ้านเฉยๆ
เหนือสิ่งอื่นใดเลย คือความตั้งใจที่อยากจะช่วยให้คนที่เลี้ยงสุนัขเข้าใจน้องหมาตัวเองมากยิ่งขึ้น นอกจากเลี้ยงดูด้วยความรักแล้ว ต้องสามารถควบคุมให้น้องหมาเชื่อฟังคำสั่งได้ ก็จะมีน้องหมาที่น่ารักๆมากมาย ขอเพียงแค่เจ้าของมีความตั้งใจเท่านั้น มาริสากล่าว
รูปแบบการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสิ่งสำคัญ Child Center
ในการฝึกแต่ละครั้ง มาริสาใช้เวลาประมาณหนึ่งชั่วโมงถึงชั่วโมงครึ่ง ขึ้นอยู่กับประสิทธิภาพของน้องหมาแต่ละตัว ว่าทำตามหัวข้อในตารางเรียนนั้นๆ ได้มากน้อยแค่ไหน เน้นฝึกเจ้าของให้สามารถฝึกน้องหมาให้ได้ เช่น คำสั่งพื้นฐานต่างๆ นั่ง มอบ ยืน คอย รวมถึงการฝึกเดินในสายจูง เป็นต้น
ด้วยเหตุผลที่ว่า น้องหมาแต่ละตัวไม่เหมือนกัน ดังนั้นหากเจ้าของถามว่าฝึกอะไรบ้าง มาริสาก็ไม่สามารถกำหนดได้ชัดเจน เพราะต้องไปประเมินน้องหมาก่อนจะเริ่มทำการสอน เช่น น้องหมาชอบอะไร ไม่ชอบอะไร แตกต่างกันไป แล้วนำมาออกแบบการสอนให้เหมาะสม เพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด ยกตัวอย่างที่ผ่านมา น้องหมาบางบ้านชอบแบบฝึกไปเล่นไป บางบ้านชอบฝึกคำสั่งพื้นฐานอย่างเดียว หรือเล่นอย่างเดียว ไม่ชอบการฝีกเลย
วิธีการสอนของมาริสามุ่งเน้นให้ความสำคัญกับเจ้าของและน้องหมาแต่ละตัวเป็นพิเศษ เพราะน้อง ๆ แต่ละตัว แต่ละสายพันธุ์ มีพฤติกรรมและอารมณ์ไม่เหมือนกัน วิธีการสอนหรือฝึกต่าง ๆ จะสอนเหมือนกันทุกตัวไม่ได้
ในการสอนแต่ละครั้งมาริสาจะมีการจดบันทึกและนำมาประเมิน เพื่อออกแบบการสอนครั้งต่อไปว่าควรสอนอะไรเพิ่มเติม น้องหมาตัวไหนมีจุดด้อยที่ต้องแก้ไขหรือมีจุดเด่นอะไร เพื่อให้เจ้าของและน้องหมาได้สิ่งที่ดีที่สุด
เลี้ยงสุนัขเมื่อพร้อม
“ความจริงใจ” คือสิ่งสำคัญที่มาริสามอบให้กับผู้เรียนทั้งเจ้าของและสุนัขเสมอ หมายถึงสอนเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพ ไม่ได้สอนแบบผ่าน ๆ ไป
ที่ผ่านมาเคยเจอลูกค้าหรือเจ้าของที่อยากเรียน อยากฝึกน้องหมา แต่เมื่อสอนไปแล้วเขาไม่ทำการบ้าน ไม่ยอมฝึกหมาเขาเอง สังเกตได้จาก 2-3 อาทิตย์ต่อมา เขาไม่มีพัฒนาการเลย คือน้องหมาเขามีประสิทธิภาพ แต่เจ้าของไม่ฝึกต่อเนื่อง ไม่ทำตามที่เราสอนไว้ พฤติกรรมของน้องก็ไม่มีการพัฒนา
ในกรณีที่กล่าวมา “สาพร้อมคืนเงินเลย เพราะถ้าเจ้าของไม่มีส่วนร่วมในกระบวนการเรียนการสอน การฝึกพฤติกรรมของสุนัขก็ไม่ได้ผล” มาริสากล่าว
การฝึกสุนัขให้ฟังคำสั่งพื้นฐานคือเรื่องที่สำคัญและจำเป็น
เรื่องการฝึกสุนัขให้ฟังคำสั่งพื้นฐาน “ส่วนตัวสาคิดว่าเป็นเรื่องที่สำคัญ แตกต่างจากยุคที่ผ่านมา ที่มนุษย์เลี้ยงน้องหมาไว้เฝ้าบ้าน” แต่ในปัจจุบัน มนุษย์เลี้ยงน้องหมาเป็นเหมือนสมาชิกในครอบครัว พาออกไปทำกิจกรรมในที่ต่างๆ ด้วย เช่น ไปนั่งคาเฟ่ ไปเที่ยว คือเลี้ยงเหมือนลูกคนหนึ่งเลย
ดังนั้น ถ้าเราจะพาลูกไปข้างนอก ลูกเราก็ต้องเข้ากับสังคมภายนอกให้ได้เหมือนกัน “นี่จึงเป็นเรื่องจำเป็นที่ต้องฝึกน้องหมาค่ะ เพราะการเข้าสังคมของน้องหมา ไม่ใช่แค่การที่พาน้องมาเจอเพื่อน แต่นั่นหมายถึงเจ้าของจะต้องควบคุมน้องหมาของตัวเองให้ได้” มาริสาอธิบายถึงความจำเป็นของการฝึกสุนัข และเสริมว่า ไม่ว่าจะเป็นการฟังคำสั่งต่างๆ ไม่กัด กระโจน หรือเห่าหมาตัวอื่น น้องหมาต้องมีพฤติกรรมที่นิ่ง ไม่ว่าน้องหมาหรือคนจะเดินผ่านไปผ่านมา นี่คือการเข้าสังคมของน้องหมาที่ถูกต้อง
หากเจ้าของฝึกเรื่องคำสั่งพื้นฐานให้น้องหมาตั้งแต่อายุยังน้อย พฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ต่างๆก็จะไม่เกิดขึ้นเลย ซึ่งต้องฝึกพื้นฐานทั้งภายในและภายนอกบ้าน ค่อย ๆ ฝึกขยายอาณาเขตค่ะ เช่น ฝึกในบ้านจนชำนาญแล้ว ค่อยขยายออกมาเป็นหน้าบ้าน ซอยบ้าน สวนในหมู่บ้าน ร้านกาแฟต่าง ๆ จนถึงสวนสาธารณะ หรือ Pet Park ตามลำดับ
การแก้ไขพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์เป็นเรื่องยาก แต่แก้ไขได้
ส่วนเรื่องการไปแก้พฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ต่าง ๆ นั้น โดยส่วนตัวสาว่าแก้ไขหรือปรับได้ค่ะ แต่ทั้งหมดขึ้นอยู่ที่ว่าเจ้าของจะมีความอดทนฝึกฝนน้องหมาได้หรือไม่ เพราะการแก้ไขพฤติกรรมยากกว่าการเรียนรู้พฤติกรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง น้องหมาที่มีอายุเกิน 1 ปีขึ้นไป ความยากจะเพิ่มขึ้นตามอายุ เจ้าของต้องมีความตั้งใจและอดทน ต้องทำซ้ำๆ ทำอย่างสม่ำเสมอ เพราะฉะนั้นการฝึกพื้นฐานจึงเป็นเรื่องที่สำคัญที่สุด
ซันเดย์ เดอะ บอเดอร์คอลลี่
ซันเดย์เป็นน้องหมาหน้าแป้นแล้น ยิ้มแย้มตลอดเวลา เป็นน้องหมานิสัยจิตใจดี ส่วนความประทับใจในตัวซันเดย์คือ ด้วยความที่มาริสาไม่เคยคิดที่จะเลี้ยงหมาใหญ่มาก่อนเลย เมื่อได้มาเลี้ยงน้องซันเดย์ ซึ่งเป็นสายพันธุ์บอเดอร์คอลลี่ (Border Collie) ที่ขึ้นชื่อว่าเป็นหนึ่งในสุนัขสายพันธุ์ที่ฉลาดที่สุดจึงหลงรักเข้าเต็มหัวใจ ที่สำคัญคือซันเดย์ชอบเรียนรู้คำสั่งใหม่ๆ เป็นเด็กใจสู้ เมื่อเขาทำอะไรได้ แล้วถูกชมว่าเก่งมากกก น้องก็จะมีความฟิน มีความสุขมากๆ
ความพร้อมที่จะไปสู่สังคมสัตว์เลี้ยง
สังคมปัจจุบันที่คนเลี้ยงสัตว์เลี้ยงมากขึ้น ทำให้มีสถานที่ต่างๆ เปิดพื้นที่บริการและต้อนรับสัตว์เลี้ยงให้น้องๆสามารถมากับเจ้าของได้ แต่สักพักก็ปิดให้บริการ หรือมีเงื่อนไขต่างๆมากมาย เหมือนเป็นการบอกเป็นนัยว่ามีปัญหาเกิดขึ้น ซึ่งมาริสาให้ความคิดเห็นในเรื่องนี้ได้อย่างน่าน่าสนใจว่า
“หากเราอยากที่จะให้สถานที่ต่างๆ เปิดกว้างให้สัตว์เลี้ยงสามารถเข้าใช้บริการ หรือไปกับเจ้าของได้ ความรับผิดชอบของเจ้าของที่มีต่อสถานที่ ต่อสังคม ต้องมาเป็นอันดับแรกเลย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องความสะอาด พฤติกรรมการเข้าสังคม เจ้าของต้องสามารถดูแลและควบคุมสัตว์เลี้ยงของตัวเองได้ เพื่อไม่ให้เป็นการรบกวนต่อสถานที่และผู้อื่น
อย่าคิดแค่ว่าเราจ่ายเงินเพื่อเข้าใช้บริการแล้ว คุณก็ต้องจัดการดูแลให้เราสิ เช่น พอน้องทำธุระเลอะเทอะ เจ้าของบางคนก็จะไม่เก็บ น้องจะเห่าก็ปล่อย สายจูงไม่ใส่ หรือไปพักที่โรงแรมก็ปล่อยให้เลอะเทอะ โดยถือเอาว่า เราจ่ายเงินให้แล้ว ซึ่งในความเป็นจริง ไม่ใช่เรื่องที่เหมาะสมเลย ไม่ว่าจะเป็นสถานที่ที่เปิดให้บริการเป็น Pet Friendly แล้วก็ตาม เจ้าของก็ยังคงต้องมีความรับผิดชอบต่อสถานที่ ต่อสังคมอยู่เสมอ”
เจ้าของเป็นอย่างไร สุนัขก็เป็นอย่างนั้น
หากเราอยากจะให้สังคมหรือผู้อื่นยอมรับ เปิดใจให้สัตว์เลี้ยงมากขึ้นนั้น “เราต้องแก้ที่ตัวเรา ซึ่งเป็นเจ้าของนี่แหละค่ะ” นั่นหมายความถึงการเลี้ยงดู การเอาใจใส่ น้องหมาจะดีไม่ดีอย่างไรขึ้นอยู่ที่เจ้าของทั้งนั้น
สายพันธุ์เป็นเพียงพื้นฐานหรือจุดเริ่มต้นก่อนเราจะรับน้องมาเลี้ยง มาริสาบอกกับเราต่ออีกว่า “ในต่างประเทศเขาเปิดกว้างเรื่องนี้มากกว่าเรามาก เพราะเจ้าของรับผิดชอบ แล้วก็อีกอย่างเลยที่ต่างประเทศเขามีกฎที่ชัดเจนมาก อย่างที่เนเธอแลนด์หากคุณเลี้ยงสุนัข ก็ต้องเสียภาษี ต้องส่งเรียน puppy class นะคะ แต่ในราคาที่ไม่แพงเพราะรัฐบาลจ่ายให้”
ฝากไว้ให้คิด ก่อนจะเลี้ยงสุนัขหรือสัตว์เลี้ยงสักตัว
เริ่มต้นต้องสำรวจตัวเองก่อนเลยว่าไลฟ์สไตล์เราเป็นคนแบบไหน เช่น ชอบออกไปเที่ยว ชอบทำกิจกรรมต่างๆ ในบ้านหรือนอกบ้าน ขนาดพื้นที่ของที่อยู่อาศัย มีเวลาให้กับสัตว์เลี้ยงมากน้อยแค่ไหน
เมื่อได้คำตอบหรือรู้ตัวเองแล้วก็เลือกสายพันธุ์ที่ตรงกับเราได้ เพราะแต่ละสายพันธุ์ที่เราเลือกนั้นถูกบรีดมาเพื่ออะไร ตรงนี้ก็จะทำให้เราเข้าใจพื้นฐานนิสัยของน้องเขามากขึ้น เช่น คอร์กี้ถูกปรับปรุงสายพันธุ์มาเพื่อต้อนวัว เพราะฉะนั้น มีความกระตือรือร้นสูงอย่างแน่นอน หรือชิวาว่า ที่เป็นสายพันธุ์ที่ปรับปรุงมาเพื่อการช่าหนู นั่นหมายความว่าเรื่องเห่าต้องมาละ เห่าเก่ง ชอบมุด และขุดแน่นอน
ส่วนบีเกิ้ล เป็นสายพันธุ์ที่จมูกดีมาก ดังนั้นกิจกรรมที่คุณต้องเล่นกับน้องคือ กิจกรรมที่ต้องใช้จมูกเช่น หาของเล่น เอากลิ่นเบคอนไปป้ายไว้ที่ตุ๊กตาของเล่นแล้วเอาไปซ่อน เป็นต้น สุดท้ายคือ ต้องมีเวลาต้องฝึก เพราะถ้าจะพาน้องออกไปข้างนอก ความรับผิดชอบต่อสังคมต้องมี เก็บฉี่ เก็บอึ รวมถึงการทำความสะอาดให้สถานที่นั้น ๆ ด้วย
ช่องทางการติดตาม ครูมาริสา ครูฝึกสุนัข
นอกจาก Facebook ของมาริสา และ Sunday the Border Collie แล้ว ก็บ้านและสวน Classroom Good Dog Trainning หมาดีฝึกได้ ที่จะเห็นการสอนหรือฝึกสุนัขได้อย่างชัดเจน ว่ามีวิธีการฝึกอย่างไร เพราะมาริสาได้อธิบายไว้ให้เข้าใจได้ง่ายมากที่สุด
** ติดตามบ้านและสวน Classroom กับหลักสูตร “Good dog training หมาดีฝึกได้” นำทีมโดยคุณครูมาริสา อานิต้า ที่จะมาช่วยเปลี่ยนพฤติกรรมสัตว์เลี้ยงแสนซนของคุณ ให้กลายเป็นสัตว์เลี้ยงแสนน่ารัก เร็ว ๆ นี้ **
เรื่องอื่นๆ ที่น่าสนใจ
