บางครั้ง คุณพ่อคุณแม่น้องแมวพบว่า แมวเอาตัวมาถูไถไปมาตามลำตัวและเสื้อผ้าของเรา การแสดงออกเช่นนั้นเป็นส่วนหนึ่งของกลไกการสื่อสารที่ แมวใช้กลิ่นสื่อสาร กับมนุษย์
การสื่อสารในสัตว์เป็นหนึ่งในกลไกตามธรรมชาติ เพื่อคงความอยู่รอดของเผ่าพันธุ์ และเช่นเดียวกับสัตว์เลี้ยงที่วิวัฒนาการเข้ามาอยู่กับสังคมมนุษย์มาอย่างยาวนาน พวกเขาก็ต้องการสื่อสารกับสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น แมวใช้กลิ่นสื่อสาร กับสมาชิกในบ้าน และแมวด้วยกันเอง สุนัขส่งเสียงเห่าหอน และแสดงท่าทางที่เป็นเอกลักษณ์ เป็นต้น
แมวใช้กลิ่นสื่อสารในชีวิตประจำวันเพื่อวัตถุประสงค์อะไรบ้าง
สพ.ญ.ปิยวรรณ ภู่ระหงษ์ สัตวแพทย์ประจำโรงพยาบาลแมว PURRfect Cat Hospital กล่าวว่า แมวเป็นสัตว์เลี้ยงที่ใช้กลิ่นสื่อสารเพื่อแสดงการทักทาย การวางอาณาเขต แสดงความเป็นเจ้าของ และความเป็นศัตรู
การสื่อสารด้วยกลิ่นเป็นวิธีการสื่อสารในแมวที่มีความคงทนมากกว่าวิธีอื่น ด้วยโครงสร้างทางร่างกายของแมวที่มีต่อมกลิ่นอยู่หลายตำแหน่ง เช่น บริเวณโคนหาง บริเวณผิวหนังรอบหัวและหนวด รวมไปถึงบริเวณฝ่าเท้า เป็นต้น
คุณพ่อคุณแม่จึงพบว่าน้องแมวแสดงพฤติกรรมต่างๆ ที่พยายามใช้กลิ่นสื่อสารกับแมวกับมนุษย์ และแมวด้วยกันเอง การสื่อสารโดยการใช้กลิ่น สพ.ญ.ปิยวรรณ กล่าวว่า “น้องแมวจะแสดงพฤติกรรม 3 รูปแบบ ได้แก่ การถูไถ (Rubbing) การข่วนวัตถุ (Scratching) และการใช้สิ่งขับถ่าย (Excrement marking)”
เหล่านี้คือคำอธิบายพฤติกรรมการใช้กลิ่นของน้องแมว ที่ใช้สื่อสารเพื่อวัตถุประสงค์แตกต่างกัน ซึ่งถ้าคุณพ่อคุณแม่เข้าใจเรื่องเหล่านี้ได้ดีขึ้น เราก็จะสามารถคาดเดาได้ว่า น้องกำลังต้องการสื่อสารอะไรกับเรา
- การถูร่างกายกับคนหรือสิ่งของ (rubbing)
แมวจะถูไถส่วนหน้า หัว และลำตัวไปกับสิ่งของ และร่างกายของมนุษย์ เพื่อปล่อยกลิ่นลงบนบริเวณนั้นๆ
การถูไถร่างกายของแมวเพื่อปล่อยกลิ่นมีหลายเหตุผล เช่น การสร้างอาณาเขต การทักทาย แสดงความเป็นมิตร และแสดงการยอมรับ เปรียบเหมือนเป็นการผูกสัมพันธ์ระหว่างแมวกับแมว และแมวกับมนุษย์ นอกจากนี้ยังถือเป็นการแสดงความเป็นเจ้าของ และแสดงว่าแมวไว้ใจเราอีกด้วย
- การข่วนและตะกุย (scratching)
การข่วนและตะกุยกับเครื่องใช้ภายในบ้าน อย่างโซฟา หรือเก้าอี้ เป็นการแสดงสัญลักษณ์ และเครื่องหมาย เพื่อบ่งบอกอาณาเขตและการสื่อสารด้วยกลิ่นแบบหนึ่ง
โดยแมวจะปล่อยกลิ่นจากต่อมที่อยู่บริเวณอุ้งเท้าด้วยการข่วนวัตถุต่างๆ ซึ่งเป็นกลิ่นเฉพาะตัวของแมวแต่ละตัว ซึ่งหากมีแมวตัวอื่นเดินเข้ามาบริเวณวัตถุนั้นๆ ก็จะได้กลิ่นที่ปล่อยไว้ตามวัตถุต่างๆ และมักจะตอบสนองด้วยการพยายามหลบเลี่ยงการปะทะ
พฤติกรรมการสื่อสารของแมวรูปแบบนี้อาจสร้างความหงุดหงิดใจให้กับคุณพ่อคุณแม่บ้าง เนื่องจากโซฟา วอลเปเปอร์ และผ้าม่านสวยๆ อาจจะเต็มไปด้วยรอยเล็บของน้องแมว
- การใช้สิ่งขับถ่าย (excrement marking)
การขับปัสสาวะและอุจจาระเป็นหนึ่งในระบบการกำจัดของเสียจากร่างกาย และเป็นรูปแบบการสื่อสารด้วยกลิ่นชนิดหนึ่งที่สำคัญในแมว
แมวปัสสาวะใส่สิ่งของ และพื้นที่ต่าง ๆ ในบ้าน เพื่อเป็นการแสดงความเป็นเจ้าของ ประกาศอาณาเขต และอาจแสดงถึงความไม่มั่นคงในจิตใจของแมวได้ด้วย เนื่องจากอาจได้กลิ่นแปลกปลอม หรือกลิ่นสัตว์เลี้ยงตัวอื่นติดมากับสัมภาระ และตัวของคุณพ่อคุณแม่ จึงเกิดความกังวลว่าจะมีสัตว์ตัวอื่นเข้ามาบุกรุกอาณาเขตของตนเอง
คุณพ่อคุณแม่อาจจะพบว่า น้องแมวบางตัวชอบอุจจาระในบริเวณใดบริเวณหนึ่งเป็นประจำ ที่ไม่ใช่กระบะทรายที่เราเตรียมไว้ให้ พฤติกรรมดังกล่าวก็จัดเป็นการสร้างอาณาเขตของแมวด้วยเช่นกัน
ส่วนใหญ่ พฤติกรรมเหล่านี้มักเกิดในแมวเพศผู้ที่เข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ อย่างไรก็ตาม บางครั้งก็พบพฤติกรรมลักษณะในแมวเพศเมียได้
อย่างไรก็ตาม การสังเกตพติกรรมของสัตว์เลี้ยงควรสังเกตปัจจัยอื่นๆ ร่วมด้วย ยกตัวอย่างเช่น น้องแมวที่ไม่ยอมขับถ่ายในกระบะทราย อาจเกิดขึ้นเพราะ กระบะทรายไม่สะอาด หรืออาจเกิดเพราะประสบการณ์เชิงลบกับการเข้าใช้กระบะทราย เป็นต้น
การสังเกตพฤติกรรมของน้องแมวเป็นวิธีการหนึ่งที่ช่วยให้คุณพ่อคุณแม่เข้าใจพฤติกรรมของน้องแมวมากขึ้น และช่วยให้การดูแลน้องแมวเป็นไปอย่างถูกต้องและเหมาะสม เพื่อให้เกิดความสุขทั้งตัวน้องแมว และคุณพ่อคุณแม่
เรื่องอื่นๆ ที่น่าสนใจ : ก้อนขน (Hairball) เกิดจากอะไร ปัญหาที่ทาสแมวต้องรู้
