รู้หรือไม่ทำไม ลิ้นของแมว ถึงหยาบและมีหนาม
ทาสแมวทั้งหลายอาจเคยสงสัยว่า เมื่อน้องแมวมาเลียตัวเรา ทำไมจึงรู้สึกสากเหมือนเอากระดาษทรายมาถูตัว และหากใช้มือเปิดดูภายในบริเวณช่องปากแมว จะพบว่าบริเวณ ลิ้นของแมว จะมีลักษณะคล้ายตุ่มหนามเล็ก ๆ กระจายอยู่เต็มบริเวณด้านบนของลิ้น
เหล่านักวิทยาศาสตร์ได้ศึกษาวิจัยจนค้นพบว่า ลิ้นของแมวเป็นอวัยวะที่น่าทึ่ง เพราะมีความสำคัญหลายอย่างนอกเหนือไปจากการรับรสอย่างเช่นในมนุษย์เรา
ตามการศึกษาวิจัย ลิ้นของแมว มีลักษณะอย่างไร
หากเราสังเกตที่ลิ้นของแมวด้วยตาเปล่า เราจะเห็นว่ามีลักษณะเป็นเส้นขนคล้ายหนาวเล็กๆ หลายชิ้นเรียงกัน แต่ละชิ้นมีปลายแหลมชี้ไปทางด้านในลำคอ โครงสร้างเล็กเรียวนี้เรียกว่า “ปุ่มลิ้น” หรือ Papillae ซึ่งมีเคราตินเป็นส่วนประกอบ โดยเคราตินเป็นโปรตีนชนิดเดียวกันกับที่พบในเส้นผมและเล็บของมนุษย์
ความน่าสนใจของโครงสร้างลิ้นลักษณะนี้ นักวิทยาศาสตร์พบว่า ลิ้นที่มีหนามสามารถพบได้ในสัตว์ตระกูลแมวป่าทั้งหมด เช่น เสือคูการ์ เสือดาวหิมะ เสือโคร่ง และสิงโต เป็นต้น
3 เหตุผลที่ลิ้นแมวหยาบคล้ายกระดาษทราย
เมื่อพิจารณาถึงโครงสร้างของลิ้นแมว จึงไม่น่าแปลกใจเลยว่า เมื่อแมวมาเลียมือเรา เราจึงรู้สึกเหมือนเอากระดาษทรายมาถูมือ แล้วโครงสร้างลักษณะนี้ทำไมจึงพบในแมว
- เมื่อแมวใช้ลิ้นเลียขนตัวเอง เหมือนพวกเรากำลังแปรงขนให้ตัวเอง
ปุ่มลิ้นนับหลายร้อยหลายพันชิ้นที่อยู่บนลิ้นของแมวเปรียบมือซี่หวีถี่ๆ โดยตำแหน่งปลายแหลมของตุ่มลิ้นสามารถแทรกผ่านเส้นขนที่ปกคลุมร่างกายได้ รวมถึงยังมีท่อขนดาเล็กในตุ่มลิ้นที่สามารถดูดกลับน้ำลายในช่องปากได้
การเลียขนตัวเอง หรือ grooming มีจุดประสงค์หลายอย่าง ซึ่งแมวส่วนใหญ่ใช้เวลากว่าหนึ่งในสี่ของชีวิตประจำวันเพื่อเลียขนตัวเอง เพื่อให้กำจัดแมลงรำคาญ อย่างเห็บและไร เศษฝุ่น และขนที่หลุดร่วง ส่งผลให้เส้นขนของแมวไม่พันกันติดกันเป็นกระจุก ที่อาจนำไปสู่ปัญหาเรื่องเส้นได้
- แมวเลียตัวเอง เพื่อรักษาสมดูลอุณหภูมิของร่างกาย
เนื่องจากภายในตุ่มลิ้นประกอบไปด้วยท่อน้ำลาย จึงช่วยให้น้ำลายสามารถซึมผ่านเส้นขนของแมวได้ในขณะที่แมวกำลังเลียขนตัวเอง โดยน้ำลายที่ซึมผ่านเส้นขนลงไปจะช่วยพาความร้อนออกจากร่างกายผ่านการระเหยของน้ำ
กลไกนี้จำเป็นอย่างมากสำหรับการรักษาสมดุลอุณหภูมิของร่างกาย เนื่องจากแมวมีต่อมเหงื่อในพื้นที่ที่จำกัด โดยจะพบต่อเหงื่อเฉพาะที่อุ้งเท้าเท้านั้น และนักวิทยศาสตร์ยังพบกว่า กลไกการเลียขนของแมวเพื่อช่วยระบายความร้อนของแมว มีประสิทธิภาพถึงร้อยละ 25 ของการระบายความร้อนทั้งหมดของแมว
- ช่วยให้การกินเนื้อมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
หากศึกษาจากลำดับวิวัฒนาการ แมวบ้านทุกสายพันธุ์เป็นสัตว์กินเนื้อที่สืบเชื้อสายมาจากแมวป่าในอดีต หมายถึง พวกเขาต้องพึ่งพาโปรตีนจากเนื้อสัตว์เป็นหลัก เพื่อการดำรงชีวิต ดังนั้น โตรงสร้างของตุ่มลิ้นที่มีลักษณะโค้งไปทางด้านหลัง จึงช่วยส่งเสริมการจับเหยื่อและกินเหยื่อตามธรรมชาติ เพื่อให้การล่าและการกินเนื้อมีประสิทธิภาพมากขึ้น
แล้วลิ้นของแมวเป็นสาเหตุของการเกิดก้อนขนด้วย หรือไม่
คำตอบคือ ใช่ เพราะว่าระหว่างที่แมวเลียขนตัวเอง ลิ้นที่มีลักษณะเหมือนกระดาษทรายจะดึงให้เส้นขนหลุดเข้าไปในทางอาหารของแมวได้ อย่างไรก็ตาม ทาสแมวทั้งหลายไม่ต้องกังวลถึงเกี่ยวกับเรื่องก้อนขนที่เกิดขึ้น เพราะว่า แมวกระบวนการสำรอกเส้นขนออกมาเมื่อถึงเวลา และเส้นขนบางส่วนก็จะปะปนออกมากับอุจจาระ
ยกเว้นบางกรณีที่แมวไม่สามารถสำรอกเส้นขนออกมาได้ และเริ่มมีปัญหาสุขภาพตามมา เช่น เบื่ออาหาร หรือกินอาหารเท่าเดิม แต่น้ำหนักตัวลดลง นั่นเป็นสัญญาณที่บ่งชี้ว่า แมวอาจกำลังเผชิญกับปัญหาการดูดซึมสารอาหาร เนื่องจากมีปริมาณเส้นขนในทางเดินอาหารมากเกินไป กรณีนี้ควรรีบนำแมวไปพบสัตวแพทย์ เพื่อทำการรักษาต่อไป
เรื่อง สพ.ญ. ปิยวรรณ ภู่ระหงษ์ สัตวแพทย์ประจำ PURRfect Cat Hospital
เรื่องอื่นๆ ที่น่าสนใจ : ก้อนขน (Hairball) เกิดจากอะไร ปัญหาที่ทาสแมวต้องรู้
