อารมณ์ของแมว จากงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์

พวกเราส่วนใหญ่อาจมีความคิดเห็นว่า สุนัขเป็นสัตว์เลี้ยงที่อ่อนไหว และตอบสนองต่อเจ้าของได้ดีกว่าแมว ซึ่งเราสังเกตเห็นได้ผ่านทางการกระโดด การเห่า การกระดิกหาง และท่าทางตื่นเต้นเมื่อสุนัขได้พบกับเจ้าของ ในขณะเดียวกัน การอ่าน อารมณ์ของแมว หรือคาดเดาว่า แมวกำลังคิดอะไรอยู่ อาจเป็นเรื่องที่ทำได้ยาก

รายงานการศึกษาวิจัยหลายฉบับระบุว่า เจ้าของแมวส่วนหนึ่งเชื่อว่า แมวสามารถรับรู้ได้ถึงอารมณ์ และความรู้สึกได้เช่นเดียวกับมนุษย์ แมวเป็นสัตว์ที่มีความอยากรู้อยากเห็น และมีนิสัยซุกซนตามธรรมชาติ แต่ อารมณ์ของแมว เป็นอย่างไร และแมวมีความรู้สึกผูกพันกับเจ้าของ หรือไม่

6 อารมณ์พื้นฐานที่พบได้ในแมวทุกตัว

นักพฤติกรรมสัตว์เลี้ยง และสัตวแพทย์ พบว่า แมวมีอารมณ์พื้นฐาน 6 แบบ แม้ว่าจะไม่มีข้อมูลการศึกษาวิจัยมากเท่ากับการศึกษาในสุนัข แต่นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่า สัตว์เลี้ยงสองชนิดนี้มีอารมณ์พื้นฐานที่คล้ายกัน 6 รูปแบบ ประกอบด้วย

• ความสุข
• ความกลัว
• ความรู้สึกรังเกียจ
• ความรู้สึกประหลาดใจ
• ความเศร้า

หากเจ้าของลองสังเกตพฤติกรรมแมวอย่างตั้งใจ อาจจะเคยเห็นแมวแสดงพฤติกรรมเหล่านี้บ้างผ่านภาษากาย

นักวิจัยในประเทศเนเธอร์แลนด์ได้สำรวจเจ้าของสัตว์เลี้ยง ทั้งสุนัข และเแมว รวมจำนวนทั้งหมด 1,023 คน พบว่า เจ้าของสัตว์เลี้ยงส่วนใหญ่ เคยสังเกตเห็นแมวแสดงออกทางอารมณ์พื้นฐานทั้ง 6 รูปแบบ แต่อารมณ์ที่ซับซ้อนกว่านั้น เช่น ความอับอาย ความผิดหวัง และความเห็นอกเห็นใจ พบในแมวได้น้อยมาก หรือแทบไม่เคยสังเกตเห็นเลย

อย่างไรก็ตาม ผลการสำรวจรายงานว่า เจ้าของแมวที่รู้สึกว่าตัวเองมีความผูกพันกับแมวอย่างแน่นแฟ้น จะมีแนวโน้มสังเกตเห็นปฏิกิริยาทางอารมณ์ของแมวได้ง่ายและบ่อยกว่า

แมวรับรู้ถึงอารมณ์ และความรู้สึกของเจ้าของ ได้หรือไม่

การศึกษาชิ้นหนึ่งของนักวิจัยชาวอิตาลี ได้พยายามหาคำตอบว่า แมวสามารถรับรู้การแสดงออกทางอารมณ์ของมนุษย์ เช่น ความสุข และความโกรธ ได้หรือไม่

ทีมนักวิจัยจึงได้ออกแบบการทดลองขึ้นมาด้วยการใช้เสียงและภาพ เพื่อสังเกตพฤตกรรมของแมวที่นั่งอยู่กับเจ้าของ โดยนักวิจัยได้เล่นเสียง และแสดงภาพที่บันทึกไว้ เป็นทั้งภาพและเสียงของแมวด้วยกันเอง และของมนุษย์ ซึ่งสื่อถึงอารมณ์ที่ตรงข้ามกัน เช่น เสียงแมวขู่ เสียงมนุษย์ที่กำลังโกรธ เสียงเพอร์ของแมว และเสียงหัวเราะของมนุษย์ เป็นต้น

ผลการศึกษาครั้งนี้ ทีมวิจัยพบว่า แมวใช้เวลานานเพื่อมองภาพใบหน้าที่สื่อสารอารมณ์ตรงกับเสียงที่ได้ยิน เช่น เมื่อได้ยินเสียงขู่ฟ่อของแมวด้วยกัน แมวก็จะหันไปมองภาพแมวที่แสดงท่าทางเกรี้ยวกราด และเมื่อได้ยินเสียงหัวเราะของมนุษย์ แมวก็จะมองไปที่ภาพถ่ายของมนุษย์ที่แสดงรอยยิ้มและกำลังหัวเราะ ในขณะเดียวกัน เมื่อแมวได้ยินเสียงเพอร์ของแมวตัวอื่น กลับสังเกตการตอบสนองต่อเสียงนี้ได้ค่อนข้างยาก

การศึกษานี้จึงเป็นหลักฐานหนึ่ง ที่แสดงให้เห็นว่า แมวสามารถเข้าใจ และรับรู้อารมณ์เชิงบวก และเชิงลบได้ ทั้งจากแมวด้วยกันเอง และในมนุษย์

แมวรู้สึกผูกพันกับเจ้าของ หรือไม่

แมวที่ได้รับการเลี้ยงดูอย่างใกล้ชิดมักจะสร้างความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นกับเจ้าของ ซึ่งสามารถเห็นได้ผ่านพฤติกรรมหลายรูปแบบ เช่น การศึกษาในปี 2015 พบว่า แมวจะแสดงออกต่างกันเมื่อเจ้าของแสดงอารมณ์ต่างกัน เช่น เมื่อเจ้าของยิ้มและมีความสุข แมวจะทำเสียงเพอร์ และขึ้นมานอน หรือนั่งบนตักเจ้าของ แต่เมื่อเจ้าของอารมณ์ไม่ดี แมวมักจะหลีกเลี่ยงไม่เข้ามาใกล้เจ้าของ

อีกหนึ่งการวิจัยที่ได้รับการกล่าวถึงเป็นวงกว้าง คือการทดลองที่เลียนแบบการทดลองในมนุษย์ ในเรื่องความผูกพันระหว่างเด็กเล็กกับผู้ปกครอง โดยให้แมวอยู่กับเจ้าของในห้องสังเกตการณ์เป็นเวลา 2 นาที หลังจากนั้น ให้เจ้าของเดินหายออกจากห้องไป 2 นาที โดยนักวิจัยสำรวจพฤติกรรมแมวหลังจากได้พบกับเจ้าของอีกครั้ง

การศึกษานี้พบว่า ลูกแมวที่เข้าร่วมการทดลองจำนวนร้อยละ 64.3 และแมวอายุมากกว่า 7 ปี ร้อยละ 65.8 แสดงให้เห็นว่า พวกเขาแสดงพฤติกรรมความปลอดภัยทางอารมณ์ตามที่นักวิจัยได้กำหนดไว้ และได้แสดงให้เห็นว่าพวกเขามีความผูกพันกับเจ้าของอย่างมั่นคง

กล่าวโดยสรุป โดยอ้างอิงจากการศึกษาที่ผ่านมา แมวมีอารมณ์พื้นฐาน 6 ประการเช่นเดียวกับในสุนัข ได้แก่ ความโกรธ ความสุข ความกลัว ความประหลาดใจ ความรังเกียจ และความเศร้า

การศึกษาวิจัยที่มีรายงานในปัจจุบัน ได้พิสูจน์แล้วว่าแมวสามารถรับรู้ถึงอารมณ์ของมนุษย์ และแมวตัวอื่นได้ นอกจากนี้ แมวยังมีความผูกพันอย่างแน่นแฟ้นกับเจ้าของอีกด้วย การเรียนรู้การอ่านภาษากายของแมวจะช่วยให้เราเข้าใจสภาวะอารมณ์ของแมวได้มากขึ้น

แม้ว่าแมวอาจแสดงออกในลักษณะที่ไม่ชัดเจนนัก แต่เราก็รู้ว่าแมวมีความรู้สึก และความรู้สึกในเชิงลบสามารถทำร้ายจิตใจได้ ดังนั้น การดูแลแมวของเรา นอกจากเรื่องอาหาร และสุขอนามัยต่าง ๆ แล้ว เราควรดูแลสุขภาพจิตใจของพวกเขาด้วย

ข้อมูลอ้างอิง

Anthrozoös – The Emotional Lives of Companion Animals: Attachment and Subjective Claims by Owners of Cats and Dogs

Animals – Emotion Recognition in Cats

Nature World news – Cats Can Interpret Their Owner’s Emotions, New Study Reveals

Medical News Today – Cats bond with caregivers just as much as babies and dogs

---

เรื่องอื่น ๆ ที่น่าสนใจ – ดูแลน้องแมว อย่างไร ในแต่ละวัน