ลองนึกถึงภาพเวลาคุณพาสุนัขของตัวเองออกไปเดินเล่น แล้วบังเอิญเจอกับสุนัขอีกตัวเดินผ่านมา ทั้งสองเริ่มชะลอฝีเท้า สบตากันสั้น ๆ ก่อนจะค่อย ๆ ขยับเข้าหากัน…แล้วจู่ ๆ สุนัขดมก้น กันอย่างจริงจัง
หลายคนที่เห็นภาพแบบนี้เป็นครั้งแรกอาจสะดุ้งใจ บางคนรีบดึงสายจูง บางคนห้ามเสียงแข็ง
เพราะรู้สึกเขิน … หรือกลัวโดนคนข้าง ๆ มองว่า “สุนัขฉันเสียมารยาท”… หรือแค่ไม่แน่ใจว่า “แบบนี้ปล่อยได้ไหม?”
แต่ในโลกของสุนัข…พฤติกรรมแบบนี้คือ “การทักทาย” ที่ลึกซึ้งกว่าการเห่าหรือกระดิกหางเสียอีก
มันคือการแลกเปลี่ยนข้อมูลตัวตนโดยไม่ต้องพูดสักคำเดียว และในหลายกรณี มันคือ “การทำความรู้จัก” ที่จริงใจและปลอดภัยกว่าการ จ้องหน้ากันตรง ๆ ด้วยซ้ำ
ทำไม สุนัขดมก้น กันเอง
- ที่บริเวณรอบรูทวารของสุนัขมี ต่อมกลิ่น (anal gland) ซึ่งหลั่งกลิ่นเฉพาะตัวออกมา
กลิ่นนี้เปรียบเหมือน “บัตรประชาชน” ที่บอกข้อมูลทั้งเพศ อายุ สุขภาพ อารมณ์ หรือแม้แต่สถานะฮีทของเพศเมีย
- การดมก้นจึงเป็นวิธีรู้จักกันที่ ปลอดภัยและได้ข้อมูลมากกว่าการสบตา หรือวิ่งเข้าหากันทันที
- มันคือ ภาษาสังคมของสุนัข — สุภาพ ซื่อสัตย์ และแม่นยำอย่างเงียบ ๆ
แล้วเจ้าของควรปล่อยให้ดมไหม?
คำตอบไม่ตายตัว ขึ้นอยู่กับ “จังหวะ” และ “ภาษากาย” ของสุนัขทั้งคู่ เจ้าของที่ดีไม่ใช่แค่คนที่รู้ว่าจะห้ามเมื่อไร แต่คือคนที่ อ่านสถานการณ์ได้ทัน ว่าเมื่อไรควรปล่อย และเมื่อไรควรแทรก
และบางครั้ง…สิ่งที่เราคิดว่า “ปล่อยให้เล่นกัน” อาจกลายเป็นความกดดันเงียบ ๆ หรือสิ่งที่เราคิดว่า “เขาไม่ว่าอะไรหรอก” อาจเป็นจุดเริ่มของการระเบิดที่เราคาดไม่ถึงก็ได้
คุณเคยถามตัวเองไหมว่า “ฉันมองเห็นสุนัขของฉันจริง ๆ หรือแค่เห็นว่าเขาเงียบ?”
เมื่อไหร่ที่ควรปล่อยให้ดมกันอย่างธรรมชาติ?
- ถ้าสุนัขทั้งสองมีท่าทีสงบ ตัวไม่เกร็ง หางอยู่ในระดับกลาง หรือแกว่งช้า ๆ
- ไม่มีเสียงคำราม หรือการเบี่ยงตัวหนี
- เดินเข้าใกล้กันช้า ๆ แล้วดมกันในช่วงเวลาสั้น ๆ แล้วแยก
- ไม่มีแรงไล่ ไม่มีแรงเบียด และไม่มีการพุ่งแบบรวดเร็ว
- เจ้าของทั้งสองฝ่ายนิ่ง คุมสถานการณ์ได้ ไม่ส่งพลังเครียดหรือเร่งเร้า
ภาษากายของสุนัข ที่เจ้าของควรสังเกต
- หางต่ำ แกว่งช้า ๆ เป็นวงกว้าง หมายถึง สงบ อยากรู้จัก
- ตัวหย่อนเล็กน้อย หูเอียง ดมแล้วถอย หมายถึง สำรวจแบบสุภาพ
- หางตั้ง ตึง ค้าง หมายถึง ตื่นตัว หรือระแวง
- ตัวแข็ง หน้าตึง หูตั้งตรง หมายถึง พร้อมสู้ หรือไม่สบายใจ
- จ้องตาไม่กระพริบ หมายถึง ท้าทายหรือเตรียมปะทะ
- เลียปากตัวเองเร็ว ๆ หมายถึง ขอหยุด ขอให้เบา ๆ หน่อย
เมื่อไหร่ที่ควรเบี่ยงเบนอย่างสุภาพและมั่นคง?
- สุนัขตัวใดตัวหนึ่งเริ่มแสดงอาการหวาดกลัว ตัวแข็ง หางจุก หรือถอยหนี
- มีเสียงคำรามต่ำ หรือหันกลับงับ
- สุนัขพยายามดมหนักเกินไป หรือวนรอบซ้ำ ๆ จนอีกตัวเริ่มอึดอัด
- พื้นที่คับแคบ คนเยอะ ไม่มีทางหนี หรือสุนัขอยู่ในอารมณ์ไม่มั่นคง
- สุนัขป่วย เพิ่งผ่าตัด อยู่ในช่วงฮอร์โมนแกว่ง หรือกำลังอ่อนแอ
ถ้าเป็นลูกสุนัขหรือสุนัขต่างขนาดล่ะ?
- สุนัขที่เด็กมากยังไม่มีทักษะอ่านภาษาสุนัข จึงอาจตีความผิดและโดนสอนแรง
- สุนัขต่างขนาดอาจดู “นิ่ง” แต่แรงกายต่างกันมาก เช่น สุนัขพันธุ์เล็กโดนดมหรือเบียดแรง ๆ จะตกใจหรือกลัวได้
- เจ้าของควรช่วยสร้างระยะห่างที่ปลอดภัย และอย่ารีบปล่อยให้เจอกันเร็วเกินไป
คุณเคยให้เวลาสุนัขของคุณได้เรียนรู้เพื่อนใหม่…ในจังหวะของเขาเองไหม?
สถานการณ์ที่เจ้าของมักเข้าใจผิดบ่อย
1. คิดว่าถ้าสุนัขวิ่งตามกัน หรือดมก้นกันซ้ำ ๆ แล้วแยก คือเล่นสนุกเสมอ
ความจริง:
บางครั้งการไล่ ไม่ได้แปลว่าเล่น ถ้าอีกตัวหางจุก ตัวแข็ง ไม่หันกลับมาไล่ตอบเลย อาจแปลว่า “เขากำลังถอยหนี”
วิธีเบี่ยงเบน:
เรียกชื่อสุนัขทันทีด้วยเสียงนิ่ง ถ้าไม่ตอบสนอง เดินเข้าไปคั่นกลางด้วยร่างกาย ใช้ขนมหรือของเล่นดึงความสนใจ แล้วพาเดินแยกออกมาสองสามก้าวเพื่อเปลี่ยนจังหวะอารมณ์
ลองสังเกตครั้งหน้า…สุนัขของคุณ “ไล่” หรือ “ไล่ต้อน”?
2. เห็นสุนัขดมหางกันสั้น ๆ แล้วคิดว่าไม่เป็นไร ทั้งที่อีกฝ่ายเริ่มเลียปาก เบี่ยงตัว หรือแสดงสัญญาณว่า “ไม่โอเค”
ความจริง:
สุนัขหลายตัว “ทน” เงียบ ๆ และยังไม่ระเบิดทันที แต่หากสุนัขดมหนักหรือดมบ่อยขึ้นเรื่อย ๆ ความอดทนอาจหมดในเสี้ยววินาที
วิธีเบี่ยงเบน:
เรียกสุนัขของเราให้ออกมาจากการถูกดม (โดยเฉพาะถ้าเขาคือฝ่ายถูกกระทำ) ใช้การเดินเข้าไปเบี่ยงตัวเองระหว่างสองตัวอย่างนุ่มนวล อย่าดุหรือออกคำสั่งเสียงดัง ให้ใช้ขนมหรือเสียงเบา ๆ เพื่อชวนออกมาอย่างมีเกียรติ
คุณเคยเห็นสุนัขเลียปากเร็ว ๆ หลายครั้งไหม? เขาอาจกำลังขอให้เราช่วยอยู่เงียบ ๆ ก็ได้
3. เชียร์ให้สุนัขเข้าไปเล่นหรือดมหากัน ทั้งที่พื้นที่รอบข้างอึดอัด ไม่มีทางหนี
ความจริง:
การอยู่ในมุมอับโดยไม่มีทางออก ทำให้สุนัขบางตัวรู้สึก “โดนกด” โดยเฉพาะถ้ามีคนล้อม สายจูงตึง หรือสุนัขอีกตัวพลังเยอะ
วิธีเบี่ยงเบน:
เปลี่ยนตำแหน่งสุนัขให้อยู่นอกมุมตัน อย่าเชียร์ให้เข้าใกล้กัน ถ้าสภาพแวดล้อมยังไม่เอื้อ เดินพาออกห่างพร้อมรอยยิ้ม พูดคุยเบา ๆ แล้วค่อยให้เขาเจอกันใหม่ในพื้นที่เปิด
เคยสังเกตไหมว่า เวลาคุณยิ้ม ผ่อนคลาย…สุนัขของคุณก็หายเกร็งไปเอง?
สิ่งที่เจ้าของไม่ควรทำ
- ห้ามด้วยเสียงสูง หรือดึงสายจูงแรงเมื่อเห็นสุนัขดมก้นกันแบบสงบ
- คิดว่า “ไม่กัดก็แปลว่าโอเค” ทั้งที่อีกฝ่ายแสดงภาษากายชัดว่ากำลังอึดอัด
- เชียร์ให้สุนัขเข้าไปเล่นเร็วเกินไป โดยไม่ให้เวลาเขาอ่านกันก่อน
- มองข้ามสัญญาณเล็ก ๆ อย่างการเลียปาก หยุดหาง หรือเบี่ยงตัว
บทสรุป
ภาษาของสุนัขไม่ใช่สิ่งที่เราควรแปลให้เป็นภาษาคนเสมอ แต่ควรเรียนรู้ที่จะ ฟัง…แม้ไม่มีเสียง
ควรเรียนรู้ที่จะเห็น แม้ไม่มีปฏิกิริยา และควรเรียนรู้ที่จะเข้าใจ แม้เขาจะยังไม่ได้ขอความช่วยเหลือ
สุนัขที่กล้าเดินเข้าไปดมก้นใคร แปลว่าเขากำลังเปิดใจ และเจ้าของที่เข้าใจภาษานั้น คือคนที่พาสุนัขเข้าสังคมได้อย่างสง่างามและปลอดภัย
ดังนั้น คำถามที่ว่า
“สุนัขดมก้น ควรห้ามหรือควรปล่อย?” จึงไม่ใช่คำถามที่ต้องตอบว่า “ได้” หรือ “ไม่ได้”
แต่อยู่ที่ว่า … คุณเข้าใจลูกสุนัขของคุณพอจะรู้ไหมว่า ตอนนี้เขาอยากรู้จักใคร หรืออยากให้เราช่วยพาเขาออกมา
เรื่องโดย : คุณภาณุ ศรีรัตนประภาส ผู้ก่อตั้งเพจส่ายหาง The Happy Tails
เรื่องอื่น ๆ ที่น่าสนใจ – ต่อมเหม็นของสุนัข – เรื่องที่หลายคนยังเข้าใจผิด
