สำหรับคน… การแตะไหล่กันอาจหมายถึงการปลอบใจ แต่ถ้า สุนัขเลียปากกัน คือการบอกว่า “ฉันไว้ใจเธอ”
หลายคนเคยเห็นสุนัขตัวเองชอบวิ่งไปเลียปากสุนัขตัวอื่น หรือแม้แต่เลียปากคน แล้วก็รีบดุทันที เพราะคิดว่าเป็นพฤติกรรมไม่ดี แต่จริง ๆ แล้วสิ่งเล็ก ๆ ที่สุนัขทำ… มันเต็มไปด้วยความหมายที่ลึกซึ้งกว่านั้นมาก
สำหรับสุนัข การเลียปากไม่ใช่แค่การสัมผัส แต่มันคือ “ภาษา” ที่บอกถึงความไว้ใจ ความนอบน้อม และความต้องการอยู่ร่วมกันอย่างสงบ
สุนัขเลียปากกัน ในมุมมองของพวกเขา
ในธรรมชาติ ลูกสุนัขจะเลียปากแม่เพื่อขออาหาร และเมื่อโตขึ้น พฤติกรรมนี้ยังคงอยู่ในรูปแบบใหม่ คือการแสดงความเคารพและการยอมรับ สุนัขตัวเล็กอาจเลียปากสุนัขโตเพื่อบอกว่า “ฉันไม่เป็นภัยนะ” หรือบางครั้งสุนัขที่อายุมากกว่าก็ใช้การเลียปากเพื่อปลอบใจหรือคลายความกดดันให้กันเอง
มันคล้ายกับฉากใน Planet of the Apes ที่ลูกฝูงก้มหน้า ยื่นมือให้ซีซ่าร์แตะ เพื่อบอกว่า “ฉันยอมรับในตัวคุณ” เพียงแต่สุนัขไม่ได้ใช้มือ แต่ใช้การเลียปากแทน
เราควรปล่อยหรือห้าม?
การเลียปากส่วนใหญ่เป็นเรื่องดี ถ้าเกิดขึ้นในบรรยากาศสงบ และทั้งสองตัวสบายใจกับมัน นั่นคือการสื่อสารที่ทำให้ฝูงอยู่ร่วมกันได้โดยไม่ต้องใช้เสียงเลยสักนิด
แต่ถ้าเลียไม่หยุด หรืออีกตัวเริ่มแสดงอาการรำคาญ เช่น หลบหน้า ปากเม้ม หรือตัวเกร็ง แบบนี้เราควรค่อย ๆ เรียกสุนัขเราออกมาอย่างอ่อนโยน ห้ามไม่ใช่ด้วยการดุ แต่ใช้การเบี่ยงเบนความสนใจ เช่นชวนเล่น ชวนเดิน หรือให้ของเคี้ยวแทน
สิ่งหนึ่งที่เจอบ่อยคือ เจ้าของดุสุนัขตัวเองทันทีที่มันเข้าไปเลียปากสุนัขตัวอื่น ทั้งที่จริง ๆ แล้ว สุนัขกำลังใช้ภาษากายบอกว่า “ฉันอยากเป็นเพื่อน” เพียงแต่สุนัขอีกตัวอาจจะยังไม่พร้อมจะรับ เราจึงควรเป็น “คนกลางที่สงบ” มากกว่าจะเป็น “ผู้ตัดสินที่ดุ”
ถ้า สุนัขเลียปากกัน เป็นประจำ และไม่มีทีท่าว่าจะเลิกง่าย ๆ ควรทำอย่างไร
บางครั้งการเลียซ้ำ ๆ อาจมาจากความเครียดหรือการแสวงหาความมั่นใจ
- เบี่ยงความสนใจไปที่ของเล่นหรือกิจกรรม
- ใช้ร่างกายเรากั้นเบา ๆ แล้วชวนออกมา
- อย่าลืมสังเกตว่ามีปัจจัยอะไรซ่อนอยู่ เช่น ความเบื่อหรือความหิว
แล้วถ้า สุนัขเลียปากเรา ล่ะ … ดีหรือไม่ดี ควรยอมรับ ห้าม หรือควรทำอย่างไร
เวลาสุนัขเข้ามาเลียหน้า เลียปาก หลายคนมองว่าเป็นการแสดงความรัก เลยยอมให้ทำโดยไม่คิดอะไรมาก แต่จริง ๆ แล้ว ถึงแม้มันจะเป็นภาษาที่สุนัขใช้สื่อสารกับเราเหมือนกับที่เขาสื่อสารในฝูง แต่ในมุมของคน เราควรระวังไว้ด้วย
ในปากของสุนัขมีแบคทีเรียอยู่หลายชนิด ส่วนใหญ่ไม่เป็นอันตรายกับสุนัขเอง แต่บางชนิดอาจเป็นอันตรายกับเรา โดยเฉพาะกับเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ หรือคนที่ภูมิคุ้มกันอ่อนแอ ซึ่งอาจทำให้เกิดการติดเชื้อในช่องปากหรือทางเดินอาหารได้
ดังนั้น คำตอบคือ…ไม่ควรยอมให้สุนัขเลียปากเรา แม้มันจะเป็นภาษาของความไว้ใจ แต่เราสามารถปรับเปลี่ยนรูปแบบการตอบสนองได้
สิ่งที่ทำได้คือ
- ถ้าสุนัขพยายามเลียปาก ให้เบี่ยงหน้าออก ใช้น้ำเสียงอ่อนโยนบอกว่า “พอแล้ว”
- สอนให้เขาเปลี่ยนไปเลียแก้ม คาง หรือมือแทน เพื่อยังคงความใกล้ชิดและความรักไว้ แต่ไม่เสี่ยงกับสุขภาพ
- ที่สำคัญ อย่าดุแรง ๆ เพราะสุนัขอาจสับสน ว่าทำไมสิ่งที่เขาเชื่อว่าเป็นการแสดงความรักถึงถูกปฏิเสธ
การเลียปากเรา…จึงไม่ใช่เรื่องที่ต้องมองว่าเป็น “ความผิด” แต่คือเรื่องที่เราต้อง “ปรับทิศทาง” ให้สุนัขเรียนรู้ว่า ยังมีวิธีอีกมากมายที่จะบอกรักกันได้ โดยไม่ต้องเสี่ยงกับสุขภาพของใครเลย
อ่านใจสุนัขตัวที่ถูกเลีย
หัวใจสำคัญคือไม่ใช่ดูแต่สุนัขเรา แต่ต้องดูอีกตัวด้วยว่าเขารู้สึกอย่างไร
- ถ้าเขายืนนิ่ง ปล่อยให้เลีย หรือเลียตอบ นั่นคือการยอมรับ
- ถ้าเขาเบี่ยงหน้าหนี หูตึง ปากเม้ม หรือขู่เบา ๆ นั่นคือคำเตือนว่า “พอแล้ว
- ถ้าเขากระโดดใส่หรือกัดตอบ แสดงว่าหมดความอดทนแล้ว ซึ่งตรงนี้เราต้องรีบเข้ามาช่วย ไม่ใช่ปล่อยให้สุนัขจัดการกันเอง
สถานการณ์ที่เจ้าของควรเรียกสติ
สมมติสุนัขเราเข้าไปเลียปากสุนัขตัวอื่นในสวนสาธารณะ ถ้าเราเห็นอีกตัวเริ่มตัวแข็ง กล้ามเนื้อตึง หูแนบหลัง หรือหันหน้าหนี เราควรค่อย ๆ ก้าวเข้าไปใกล้ ใช้น้ำเสียงมั่นคง เรียกสุนัขเราออกมา แล้วพาไปด้านข้าง ไม่ต้องกระชาก ไม่ต้องดุ เสมือนเรากำลังบอกว่า “ไม่เป็นไรนะ เดี๋ยวพาออกมาเอง”
นี่คือบทบาทของเจ้าของที่สุนัขจะเชื่อมั่น ว่าเราคือคนจัดการสถานการณ์ให้เขา ไม่จำเป็นต้องทะเลาะกันเอง
โตแล้ว สุนัขยังเลียปากหรือไม่
สุนัขโตยังเลียปากอยู่ แต่จะเลือกจังหวะมากขึ้น ไม่ใช่ทำพร่ำเพรื่อเหมือนลูกสุนัข ส่วนใหญ่จะใช้เวลาต้องการลดความกดดัน หรือเวลาทักทายสุนัขที่ไม่คุ้นกัน
ภาษากายอื่นที่บอกความหมายเดียวกัน
การเลียปากไม่ใช่วิธีเดียวที่สุนัขสื่อสารว่า “ฉันอยากอยู่ร่วมกันอย่างสงบ” ยังมีอีกหลายสัญญาณ เช่น
- ก้มหน้า ไม่สบตาตรง
- หางแกว่งต่ำถึงระดับกลาง
- หงายท้องให้ดูพุง
- โค้งตัวเข้าใกล้ หรือเลียหูเบา ๆ
- เข้าไปนั่งใกล้ ๆ เงียบ ๆ โดยไม่รบกวน
บทสรุปเกี่ยวกับเรื่อง สุนัขเลียปากกัน
การเลียปากคือภาษาลับที่สุนัขใช้สื่อสารกัน มันอาจเป็นการขอความมั่นใจ การยอมรับ หรือการบอกว่า “ฉันไม่อยากมีเรื่อง”
หน้าที่ของเจ้าของไม่ใช่การห้ามทันที แต่คือการอ่านสถานการณ์ให้ออก ว่าเป็นการสื่อสารที่ดีหรือไม่ดี ถ้าใช่ก็ปล่อยให้เขาพูดคุยกันด้วยภาษาของเขา แต่ถ้าไม่ใช่ เราต้องเป็นผู้เรียกสติ และค่อย ๆ แยกออกมาอย่างสงบ
และสำหรับการเลียปากเรา แม้มันจะเป็นภาษาที่สุนัขใช้บอกความรัก แต่เพื่อความปลอดภัย เราไม่ควรยอมให้เป็นนิสัย ควรเบี่ยงพฤติกรรมไปสู่การสัมผัสรูปแบบอื่นแทน เพราะการแสดงความรักไม่จำเป็นต้องเสี่ยงต่อสุขภาพ
บางครั้งเพียงการเลียปากเบา ๆ ก็อาจเป็นคำพูดที่ดังที่สุดในโลกของสุนัข — คำพูดที่ว่า “ฉันไว้ใจเธอ”
บทความโดย
คุณภาณุ ศรีรัตนประภาส ผู้ก่อตั้งเพจส่ายหาง The Happy Tails
เรื่องอื่น ๆ ที่น่าสนใจ – ทำไมสุนัขยืดเหยียดตัว เมื่อเจอเจ้าของ หรือคนแปลกหน้า
