นักวิจัยพบว่า แมวจะดมกลิ่นคนแปลกหน้านานกว่ากลิ่นของเจ้าของ ซึ่งแสดงให้เห็นว่า แมวสามารถแยกแยะระหว่างคนที่คุ้นเคย และไม่คุ้นเคยด้วย การดมกลิ่นของแมว เพียงอย่างเดียวได้
โดยทั่วไป แมวบ้าน (Felis catus) จะใช้กลิ่นในการสื่อสารระหว่างแมวด้วยกัน รวมไปถึงสื่อสารกับเพื่อนสมาชิกสัตว์เลี้ยงชนิดอื่น ๆ ภายในบ้าน ดังนั้น การดมกลิ่นของแมว จึงเป็นประสาทสัมผัสที่สำคัญในการตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อม
อย่างไรก็ตาม การศึกษาวิจัยที่เผยแพร่เรื่องพฤติกรรมของแมว โดยทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยด้านการเกษตร เมืองโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งเผยแพร่ในวารสาร PLOS One และถือเป็นครั้งแรกที่เป็นการทดลองเกี่ยวกับพฤติกรรมของแมว ว่าสามารถแยกแยะ และจดจำกลิ่นของเจ้าของ ได้หรือไม่
จาการสำรวจและสังเกตพฤติกรรมแมวครั้งนี้ นักวิจัยพบว่า แมวใช้เวลาดมกลิ่นที่ไม่คุ้นเคย ซึ่งเป็นกลิ่นตัวของคนแปลกหน้า ‘นานกว่า’ กลิ่นของเจ้าของ ซึ่งบ่งบอกได้ว่า แมวของเราสามารถจดจำเจ้าของ ที่พวกเขาคุ้นเคยได้ และจะใช้เวลาไปกับการเรียนรู้กลิ่นแปลก ๆ จากคนที่พวกเขาไม่เคยพบมาก่อน
“เมื่อแมวได้กลิ่นตัวเจ้าของที่คุ้นเคยอยู่แล้ว พวกเขาจะใช้เวลาจดจำไม่นาน เหมือนกับที่มนุษย์คุ้นเคยกับกลิ่นบางกลิ่นแล้ว ก็จะรับรู้ได้ทันทีว่า นั่นคือกลิ่นของอะไร” จูเลีย เฮนนิง นักศึกษาปริญญาเอก ผู้ที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับการศึกษาครั้งนี้ แต่กำลังศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรมของแมว ที่มหาวิทยาลัยแอดิเลด ประเทศออสเตรเลีย แสดงความเห็นไว้ในเว็บไซต์ Conservation และเสริมว่า “เมื่อพวกเขาได้ดมกลิ่นที่ไม่รู้จัก แมวจะใช้เวลานานกว่าปกติ เพื่อจดจำและแยกแยะกลิ่นเหล่านั้น”
ก่อนหน้านี้ การศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรมแมว พบว่า แมวสามารถจดจำเสียงเจ้าของ และแยกแยะใบหน้าระหว่างคนคุ้นเคย และคนแปลกหน้าได้ นอกจากนี้ แมวยังรับรู้อารมณ์ของมนุษย์ผ่านกลิ่นฟีโรโมนได้ อย่างไรก็ตาม การศึกษาครั้งนี้ มีเป้าหมายเพื่อตรวจสอบว่า แมวสามารถจดจำมนุษย์จากการดมกลิ่นเพียงอย่างเดียว ได้หรือไม่
แมวจดจำกลิ่นเจ้าของได้ หรือไม่
ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ ทีมนักวิจัยได้ใช้สำลีเช็ดกลิ่นบนร่างกายของมนุษย์ที่บริเวณรักแร้ หลังใบหู และง่ามนิ้วเท้า โดยใช้กลิ่นจากทั้งเจ้าของ และคนแปลกหน้า และอีกส่วนหนึ่งคือ สำลีเปล่าที่ไม่ได้เช็ดกลิ่นมนุษย์ นักวิจัยได้เก็บกลิ่นจากเจ้าของที่คุ้นเคยกับแมวจำนวน 17 คน แบ่งเป็น ผู้ชาย 3 คน และผู้หญิง 14 คน มีอายุเฉลี่ย 41 ปี นอกจากนี้ นักวิจัยได้เก็บกลิ่นจากคนที่ไม่เคยสัมผัสแมวมาก่อน จำนวน 8 คน
จากนั้น นำสำลีแต่ละก้อนไปใส่ในหลอดทดลอง แล้วนำไปให้แมวดม โดยนักวิจัยได้คัดเลือกแมวบ้านเพื่อสังเกตพฤติกรรมจำนวน 30 ตัว แบ่งเป็น แมวตัวผู้ 11 ตัว ตัวเมีย 19 ตัว มีอายุเฉลี่ยประมาณ 7 ปี จากจำนวนแมวทั้งหมด มี 25 ตัว ที่ทำหมันแล้ว แมวที่มีเจ้าของเป็นผู้ชายก็จะได้ดมกลิ่นจากคนแปลกหน้าที่เป็นเพศชายเช่นกัน และแมวที่มีเจ้าของเป็นผู้หญิง ก็จะได้ดมกลิ่นจากคนแปลกหน้าเพศหญิง
จากผลการศึกษา นักวิจัยพบว่า แมวใช้เวลาไปกับการดมหลอดทดลองที่มีกลิ่นคนแปลกหน้า นานกว่ากลิ่นนเจ้าของ (รวมถึงหลอดบรรจุสำลีที่ไม่มีกลิ่น) ซึ่งสอดคล้องกับผลการศึกษาก่อนหน้านี้ ที่รายงานว่า ลูกแมวที่หย่านมแล้มจะใช้เวลาดิมกลิ่นแมวตัวเมียนานกว่าการดมกลิ่นแม่ของตัวเอง ดังนั้น ความคุ้นเคยของแมวกับเจ้าของ จึงส่งผลต่อระยะเวลาในการรับรู้ของแมวผ่านการดมกลิ่น
นอกจากนี้ นักวิจัยยังพบว่า แมวจะดมกลิ่นที่ไม่คุ้นเคยด้วยรูจมูกด้านขวาก่อน จากนั้นจึงเปลี่ยนไปดมด้วยรูจมูกซ้าย ซึ่งเป็นไปได้ว่า การใช้รูจมูกทีละข้างในการดมกลิ่น แมวกำลังใช้สมองคนละซีกเพื่อเรียนรู้กับกลิ่นใหม่ที่ยังไม่รู้จัก ซึ่งพฤติกรรมเช่นนี้ พบในสัตว์ชนิดอื่นด้วย เช่น สุนัข และปลา เป็นต้น
แม้ว่าผลการศึกษาครั้งนี้ จะให้ข้อมูลที่ทำให้เราเข้าใจแมวของเรามากขึ้น แต่นักวิทยาศาสตร์ก็ยังคงต้องศึกษาต่อไปว่า แมวสามารถแยกกลิ่นมนุษย์ที่พวกเขาคุ้นเคยได้หรือไม่ เช่น ในบ้านที่มีสมาชิกมากกว่าหนึ่งคน แมวจะแยกได้หรือไม่ว่า แต่ละคนมีกลิ่นอย่างไร
ทำไมต้องทดสอบเรื่อง การดมกลิ่นของแมว
การสื่อสารด้วยกลิ่นเป็นหนึ่งในรูปแบบการสื่อสารของสัตว์ตระกูลแมว ทั้งแมวป่าและแมวบ้าน โดยเป็นการสื่อสารให้สัตว์ในกลุ่มเดียวกัน หรือสัตว์ชนิดอื่น ๆ รับรู้ถึงสัญญาณที่อาจเป็นภัยคุกคาม หรือเป็นมิตร
เมื่อแมวได้กลิ่นที่คุ้นเคย พวกเขาจะรู้สึกผ่อนคลาย และรู้สึกปลอดภัย ในทางกลับกัน เมื่อได้กลิ่นที่ไม่คุ้นเคย พวกเขาจะใช้เวลาสำรวจ และตอบสนองต่อกลิ่นนั้น ยกตัวอย่างเช่น เมื่อเรากลับเข้าบ้านหลังจากทำงาน เราอาจมีกลิ่นที่แมวไม่คุ้นเคยติดเสื้อผ้ามาด้วย เราจะพบว่า แมวใช้เวลาดมเสื้อผ้าของเรานานกว่าปกติ และพยายามเอาส่วนหลังใบหูมาถูไปตามเสื้อผ้าของเรา เพื่อเอากลิ่นของตัวเองกลบกลิ่นที่ไม่คุ้นเคย
ในอีกหนึ่งกรณี เมื่อมีคนแปลกหน้าเข้ามาในบ้าน ซึ่งแมวไม่เคยพบมาก่อน แมวจะใช้เวลาในการสำรวจคน ๆ นั้น ด้วยการดมกลิ่นค่อนข้างนาน ไม่ใช่เพราะ แมวชื่นชอบคน ๆ นั้น แต่พวกเขากำลังสำรวจ และทำความารู้จักผ่านการดมกลิ่น ถ้าไม่มีการแสดงพฤติกรรมที่แมวรู้สึกถุฏคุกคาม พฤติกรรมของแมวก็กลับไปสู่ภาวะปกติ
ดังนั้น การศึกษาเรื่องการสื่อสารของแมวด้วยการดมกลิ่น จึงเป็นอีกหนึ่งพฤติกรรม ที่จะเปิดเผยธรรมชาติของแมว ให้เราเข้าใจพวกเขามากขึ้น และสามารถดูแลพวกเขาได้อย่างเหมาะสมมากขึ้น
บทความโดย
ณภัทรดนัย
ข้อมูลอ้างอิง
PLOS One – Behavioral responses of domestic cats to human odor
The Consdervation – Can your cat recognise you by scent? New study shows it’s likely
เรื่องอื่น ๆ ที่น่าสนใจ – แมวใช้กลิ่นสื่อสาร อย่างไร
