แมวน้ำหนักลด หนึ่งในปัญหาสุขภาพที่พ่อแม่ทาสแมวค่อนข้างกังวลใจ ซึ่งบางครั้ง เราก็ไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจน
น้ำหนักตัวเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดที่บ่งบอกถึงสุขภาพของแมวได้ ดังนั้น เมื่อ แมวน้ำหนักลด อย่างผิดปกติ อาจเป็นสัญญาณความเจ็บป่วยในร่างกาย โดยเกณฑ์การพิจารณาว่าน้ำหนักตัวของแมวผิดปกหรือไม่ เจ้าของสามารถสังเกตได้จาก น้ำหนักตัวลดลงอย่างรวดเร็วในระยะเวลาอันสั้น หรือลดลงมากกว่าร้อยละ 10 ของน้ำหนักตัวปัจจุบัน
เมื่อเจ้าของสังเกตความผิดปกติของน้ำหนักตัวได้แล้ว ควรรีบนัดหมายกับสัตวแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุที่แท้จริง ซึ่งในระหว่างนี้ แมวอาจกินอาหารได้ตามปกติ หรือกินอาหารลดลงก็ได้
โรคต่าง ๆ ที่เป็นสาเหตุที่ทำให้แมวน้ำหนักลด มีดังต่อไปนี้
1. โรคเบาหวาน (Diabetes mellitus)
โรคเบาหวานเกิดจากความผิดปกติในการผลิตฮอร์โมนอินซูลิน หรือร่างกายของแมวตอบสนองต่ออินซูลินบกพร่อง ซึ่งทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น แมวจะแสดงความผิดปกติโดยน้ำหนักตัวลดลง แต่ยังกินอาหาร และดื่มน้ำเยอะขึ้น รวมไปถึงปัสสาวะในกระบะทรายเยอะขึ้น
โรคเบาหวานเป็นโรคที่พบได้บ่อยในแมวโดยเฉพาะในแมวที่มีภาวะอ้วนจะมีความเสี่ยงในการเป็นโรคเบาหวานมากกว่าแมวที่มีน้ำหนักตัวปกติ
2. โรคไฮเปอร์ไทรอยด์ (Hyperthyroidism)
โรคไฮเปอร์ไทรอยด์ เกิดจากความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ที่ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์มากกว่าปกติ จึงส่งผลต่อการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย และมีผลกระทบต่อการทำงานในอวัยวะสำคัญต่างๆ เช่น หัวใจ สมอง ระบบทางเดินอาหาร และระบบกล้ามเนื้อ เป็นต้น
เมื่อแมวเป็นโรคนี้ น้ำหนักแมวจะลดลงอย่างรวดเร็ว และกินอาหารและน้ำเยอะขึ้นกว่าปกติ ขนหยาบกร้าน เคลื่อนไหวไปมามากขึ้น (Hyperactivity) อาเจียน ถ่ายเหลว โรคไฮเปอร์ไทรอยด์มักพบในแมววัยกลางจนถึงแมวสูงอายุ
3. โรคระบบทางเดินอาหาร
โรคระบบทางเดินอาหารที่ส่งผลต่อน้ำหนักของแมว คือโรคกระเพาะอาหารและลำไส้อักเสบเรื้อรังในแมว หรือ IBD เกิดจากการอักเสบเรื้อรังทำให้ผนังกระเพาะอาหารและลำไส้หนาขึ้น
จึงส่งผลให้เกิดความผิดปกติในกระบวนการย่อย และดูดซึมอาหาร
อาการที่แมวแสดงออกคือ อาเจียน ท้องเสีย โดยอาจมีเลือดหรือมูกปนอุจจาระออกมา และน้ำหนักลด ส่วนใหญ่แมวที่ป่วยด้วยโรคนี้มักแสดงอาการต่อเนื่องมากกว่า 3 สัปดาห์ และเป็นโรคระบบทางเดินอาหารเรื้อรังที่พบได้ในแมวโตเต็มวัย จนถึงแมวสูงอายุ โดยค่าเฉลี่ยที่ตรวจพบโรคส่วนใหญ่อยู่ที่อายุประมาณ 6 ปี
4. ความเครียด และภาวะวิตกกังวลในแมว
ปัญหาความเครียด วิตกกังวล และซึมเศร้าของแมว สามารถนำมาซึ่งปัญหาสุขภาพได้ โดยสาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากปัจจัยภายนอก เช่น สิ่งเแวดล้อมเปลี่ยนไป มีเสียงดังที่ทำให้ตกใจ มีสัตว์เลี้ยงตัวใหม่ หรือคนแปลกหน้าเข้ามาในบ้าน แมวกำลังรู้สึกกลัวสิ่งเร้าบางอย่าง รวมไปถึงแมวใช้ชีวิตประจำวันที่ซ้ำซากจำเจ
ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับอารมร์อาจส่งผลเสียต่อร่างกายในระยะยาวได้ และมีอาการแสดงออกจนสังเกตได้ เช่น กินอาหารลดลง น้ำหนักลด มีพฤติกรรมเปลี่ยนไป เลียตัวเองมากเกินไป เป็นต้น
5. โรคพยาธิในทางเดินอาหาร
พยาธิในทางเดินอาหารของแมวที่พบได้บ่อยคือ พยาธิไส้เดือน พยาธิปากขอ พยาธิตัวตืด พยาธิใบไม้ และพยาธิแส้ม้า เป็นต้น ปรสิตภายในทางเดินอาหารเหล่านี้เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้แมวมีอาการน้ำหนักลดลงได้เช่นกัน และแสดงอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น ท้องเสีย อาเจียน เบื่ออาหาร มีอาการระคายเคืองบริเวณทวารหนัก โลหิตจาง ถ่ายปนมูกเลือด ซึ่งโรคพยาธิในทางเดินอาหารสามารถพบได้ในแมวทุกช่วงวัย
6. โรคในช่องปากและฟัน
ปัญหาความผิดปกติของช่องปากและฟัน เช่น หินปูน การติดเชื้อ ฟันผุ และการอักเสบของเหงือก เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้แมวกินอาหารลดลง และทำให้น้ำหนักลดลงตามมา เนื่องจากปัญหาในช่องปากทำให้แมวเกิดความเจ็บปวด ความอยากอาหารจึงลดลง
เจ้าของสามารถสังเกตปัญหาสุขภาพช่องปากของแมวได้โดย แมวมีกลิ่นปาก มีน้ำหลายเหนียวมากกว่าปกติ และการเคี้ยวอาหารผิดปกติ เป็นต้น
7. โรคมะเร็ง
โรคมะเร็งเป็นหนึ่งในโรคร้ายแรงที่คุกคามคุณภาพชีวิตของแมวของแมว และเป็นโรคที่ทำให้แมวน้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว มักเกิดขึ้นพร้อมกับความอยากอาหารที่ลดลง โรคมะเร็งในแมวสามารถพบได้ในหลายระบบ เช่น มะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งผิวหนัง มะเร็งในระบบทางเดินหายใจ และมะเร็งในระบบประสาท เป็นต้น ซึ่งอาการจะขึ้นอยู่กับความผิดปกติที่เกิดขึ้นในระบบนั้น ๆ
โดยส่วนมากแล้วมักจะพบมะเร็งในแมวสูงวัย แต่ในแมวอายุน้อยก็สามารถพบมะเร็งบางชนิดได้ เช่น มะเร็งต่อมน้ำเหลือง หรือการติดเชื้อไวรัสลิวคีเมียในแมว (FeLV) ทำให้เกิดมะเร็งในต่อมน้ำเหลืองได้
8. โรคติดเชื้อในแมว
โรคติดเชื้อไวรัสที่ส่งผลให้แมวน้ำหนักลดคือ การติดเชื้อไวรัสเอดส์แมว (FIV) การติดเชื้อไวรัสลิวคีเมียในแมว (FeLV) และโรคเยื่อบุช่องท้องอักเสบ (FIP) โดยแต่ละโรคที่กล่าวมาจะแสดงอาการที่จำเพาะแตกต่างกันออกไป
- โรคเอดส์แมวเป็นโรคระบาดที่เกิดจากการสัมผัสสารคัดหลัง เช่น น้ำลาย และเลือด ของแมวที่มีเชื้อ ส่วนใหญ่เกิดการแพร่ระบาดผ่านการกัดต่อสู้กันของแมว
- ส่วนโรคลิวคีเมียแพร่จากแมวที่เป็นพาหะไปสู่แมวอีกตัวหนึ่งโดยการเลียขนให้กัน การกินอาหารร่วมกัน หรือการสัมผัสกับปัสสาวะของแมวที่มีเชื้ออย่างไม่ตั้งใจ และยังสามารถแพร่ผ่านจากแม่แมวในระยะตั้งท้องสู่ลูกได้ด้วย
- สำหรับโรคเยื่อบุช่องท้องอักเสบเกิดจากการติดเชื้อในกลุ่มโคโรนาไวรัสที่กลายพันธุ์ภายในร่างก่ายของแมว ทำให้เกิดการอักเสบของหลอดเลือดทั่วร่างกาย
9. โรคไตวายเรื้อรัง
โรคไตวายเรื้อรังเกิดจากความเสื่อมของไต จนไม่สามารถกรองของเสียได้ตามปกติ โดยสาเหตุของภาวะไตเสื่อมเกิดได้จากปัจจัย เช่น โรคทางพันธุกรรม ความเสื่อมจามอายุขัย การกินอหารที่ไม่เหมาะสม และความดันโลหิตสูง เป็นต้น
โรคไตวายเป็นโรคที่พบได้บ่อยโดยเฉพาะในแมวสูงอายุ โดยแมวที่เป็นโรคนี้จะแสดงอาการกินน้ำเยอะกว่าปกติ ปัสสาวะเยอะ น้ำหนักตัวลดลง ความอยากอาหารลดลง ซึม อ่อนแรง มีกลิ่นยูเรียทั้งทางลมหายใจและช่องปาก และมีน้ำลายไหลเยอะ เป็นต้น
ดังนั้น หากเจ้าของพบว่า น้ำหนักของแมวลดลงอย่างผิดปกติ หมอแนะนำให้ปรึกษากับสัตวแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยหาสาเหตุของอาการและวางแผนการดูแลรักษาน้องแมวของเราได้อย่างทันถ่วงที
บทความโดย
สพ.ญ.ปิยวรรณ ภู่ระหงษ์
สัตวแพทย์ประจำโรงพยาบาลแมว PURRfect Cat Hospital
เรื่องอื่น ๆ ที่น่าสนใจ : ลำไส้ใหญ่โป่งพองในแมว ภาวะที่เกิดขึ้นได้กับแมวทุกตัว
